De huidige situatie van het Joodse volk

Het geeft tegelijkertijd een goed beeld van de onmetelijke uitgestrektheid en de hermetisch gesloten grenzen. De Joden in de Sovjet-Unie bleven dan ook overal verspreid wonen. De assimilatie was er zeer algemeen, en het is dan ook verwonderlijk, dat het contact met de rest van de wereld gedurende de tweede wereldoorlog toonde dat er nog Joods leven. Joodse kunst en litteratuur bestonden en tot een zekere bloei konden geraken.

De bevolking van Biro-Bidjan nam gedurende de tweede wereldoorlog toe. De nieuwe politiek van de Sovjet-Unie in die tijd ten aanzien van het religieuze leven bracht ook een zekere mate van herstel in Joodse kring teweeg. Uit verslagen van mensen die er in die tijd woonden, blijkt, dat de oorspronkelijke politiek echter bleef bestaan. De meeste Joden wilden niet het risico lopen als reactionnair op te vallen, door aan religieuze practijken deel te hebben. Zo vonden besnijdenis en religieuze huwelijksvoltrekking vaak in het geheim plaats. Behalve de synagogen in Moskou waren er ook op sommige andere plaatsen synagogen en Joodse scholen. Joodse kranten (in het Jiddisj) verschenen en er werden boeken uitgegeven. Voor een beschouwing dienaangaande leze men L. Fuks: ’De Joden in de Sovjet-Unie’ (Massa-da-serie, Amsterdam 1946).

65