zen elkaar en schreeuwen erbij: beschouwingen over herkomst en doel, smaad en hoon voor wie het mis heeft. Dan dringt het opeens tot één van de sterrejongetjes door, wat er allemaal gebeuren kan, als zulke vliegtuigen hoog over je hoofd heen gaan. Hij keert zijn oud-mannetjes-gezicht van de hemel af naar de vriendjes zonder ster en kijft, met de stem van zijn moeder en van zoveel moeders uit de straat:
„Ga nou in godsnaam naar binnen, want als je een gat in je kop krijgt, hebben wij het weer gedaan!”
Terugkeer
Toen de mannen ze kwamen halen, heel laat in de avond, hebben vader en moeder haar wakker gemaakt. En ze had zo’n slaap. Ze heeft het eigenlijk niet goed begrepen, wat er met haar ging gebeuren. De broers wel: die hebben hun lippen stijf op elkaar gehouden en alleen een enkel woord gezegd, als dat nodig was bij het inpakken. Zo zijn de broers; als ze iets erg vinden, zeggen ze niets. Ze zijn net als vader en moeder. Maar zijzelf,' - zij is maar een meisje, en daarbij nog de jongste. Als ze iets erg vindt, moet ze het hardop zeggen en soms wel huilen ook; als ze iets heerlijk vindt, moet ze het ook zeggen, hardop en heel opgetogen.
Ze heeft toen langzamerhand begrepen, dat ze door die mannen werd meegenomen. Ze is zó erg geschrokken, dat ze niet eens kon huilen. Ze heeft daar maar gestaan en zich niet bewogen. Toen moeder zei, - heel stil en met een rare, lage stem, - dat ze zich aan moest kleden, heeft ze dat gedaan. Ze heeft onder het aankleden gemerkt, dat veel meer kleren op haar stoel lagen dan ze straks heeft uitgetrokken; al die kleren heeft ze aangetrokken, tot ze stijf en propperig, als een pop, klaar stond en wachtte. Gepakt heeft ze niet. De rugzak is haar door vader maar zó, vol en zwaar, achter de rug gegespt, en zo is ze tenslotte met de anderen en met de mannen de deur uit gegaan, de donkere straat over, naar de auto, waar stille mensen en huilende kinderen op hen wachtten.
In de auto is ze weer zo’n beetje wakker geworden; ze heeft vader gevraagd, waar de juffrouw, die bij hen in huis woont,
17