Sterrekinderen

wacht. Macht hebben is iets erg plezierigs; je ziet niet anders vóór je in dit kamp: van groenen over Joden, - van Joden over Joden, - van opvoeders over kinderen, - van kinderen over kinderen. Het is een genoeglijk gevoel, tot de machtigen te behoren en niet tot de onderworpenen; je vergeet dan, dat je in een kamp bent en gevangen en achter prikkeldraad. En als je dan nog wel kunt commanderen over volwassenen, is het helemaal in orde.

Die een vak leren, horen niet tot de machtigen. Die hebben naar de baas te luisteren en naar de onderbaas en naar de andere leerlingen, die er al eerder waren. Maar je leert een vak en daar moet je wat voor over hebben. Later, als alles weer gewoon is in de wereld, en je kent een vak ...

De jongere kinderen gaan in de kinderbarak zelf school. De zaal, die in ’t midden van de barak ligt, tussen de slaapzalen in, is eetzaal en school en sjoel en alles tegelijk. Soms is er in het kamp wel eens een jong paartje, dat getrouwd wil worden, Joods getrouwd, om samen te kunnen worden doorgestuurd, en dan is de eetzaal van de kinderbarak meteen trouwzaal. Die zaal is eigenlijk alles voor het hele kamp. Er is een openslaande deur naar de zandwoestijn erachter, en als het niet stuift of regent, kan die openstaan, en dan is het een werkelijke zaal en de woestijn lijkt een werkelijke tuin. Als de zaal geen school is, maar een sjoel, wordt de kast gebruikt waar de thora-rollen in bewaard worden. Als de zaal geen sjoel is, maar een school, wordt voor alle klassen het éne bord gebruikt, dat geen standaard heeft en waar geen spijkers voor in de muur steken en dat daarom op een stoel of een bank of zo iets wordt gezet. Als de zaal geen school is, maar een eetzaal, staan de tafels in lange strepen en op het ruwe hout worden email- of blikken borden en kommen neergezet. Ze hebben het heel wat beter dan in de grote barakken, want ze kunnen zitten en ze hoeven hun eten niet zelf in een lange rij te halen.

Soms zijn er veel meesters en juffrouwen, wel vier of vijf, en dan kunnen de kinderen in klassen worden ingedeeld als op een echte school, - alleen ze zitten vlak op elkaar, de groepen om de tafels, en ze raken in de war door wat de meester of de kinderen van de andere klassen zeggen en doen en door alle mannen en vrouwen en kinderen, van in of buiten de kinderbarak, die de hele dag door de zaal lopen. Toch zijn er heerlijke ogenblikken,

131