Sterrekinderen

dit kamp een modelkamp is. Alle takken van industrie moeten er zijn, - ja, en ook kunst.

Er zijn kunstenaars genoeg onder de Joden, die uit hun huizen en uit hun werk zijn weggehaald. Er zijn meesters, wier naam op een programma een volle zaal betekende. Welnu: die zijn de lijf-kunstenaars van de commandant geworden. Er is een barak ontruimd, waarin het orkest concerten geeft, - er is een uniform ontworpen, een donkerblauwe overall met op de linkermouw een geborduurde lier, - er wordt hele dagen gerepeteerd, zoals andere inwoners van het kamp hele dagen graven of aardappels schillen, - er zijn ook enkele lievelingssolisten van de commandant, - en zo is er een groep Joden, die wegens hun werk voorlopig nog niet worden doorgestuurd: mannen, die spelen voor hun leven.

Als de commandant logé’s heeft in zijn villa buiten het kamp, vrienden en vriendinnen met of zonder uniform, kan hij ze concerten aanbieden. Concerten in een volle zaal, die oprijst als hij met zijn gezelschap binnenkomt en niet weer gaat zitten eer hij is gaan zitten; een volle zaal, die niet applaudisseert eer hij het sein heeft gegeven, - weet hij niet, dat het warme, levende applaus pas losbreekt, als hij met zijn gezelschap de zaal heeft verlaten?

Een volle zaal, - want het is verboden, massaal weg te blijven en een lege zaal te vertonen. Al is er diezelfde dag een transport geweest, - de uitgenodigde Joden moeten uitgaan en de zaal vullen. Al zijn diezelfde dag de allernaasten van de lievelingszanger in een beestenwagen weggevoerd, - hij moet op het podium verschijnen en zingen. O, en hij zingt! Hij zingt Paljazzo, zijn van woede en weerzin vertrokken gezicht naar de commandant gericht, - hij zingt van de kinderen, die hem zijn ontnomen, van het bloed, dat door zijn aderen stroomt zoals er bloed door de aderen van de commandant stroomt, - hij zingt, tot zijn ogen rooddoor-lopen zijn en zijn gezicht wit en verbeten - en de commandant begrijpt niet wat hem daar in het gezicht wordt geslingerd en als het lied geëindigd is applaudisseert hij geestdriftig omdat deze verrukkelijke stem hem heeft behaagd. Geen dove is zo doof, geen blinde is zo blind als deze machtige, - en hij weet het niet.

Nu is het zondagmiddag, dus er wordt niet gewerkt. De blazers uit het orkest moeten in de open lucht, tussen de administratie-

108