Sneevliet, rebel

dam?' herhaalde oom Henk. 'Onze partij is een gezonde proletarische organisatie, met een grote staat van dienst. Is dat niet voldoende voor je? Wil je een nierenproever worden? Elk woord eerst op een goudschaaltje leggen?'

Met mijn gedachten was ik al niet meer hij wat hij zei. Wat viel er nog te discussiëren? Toen ze mijn brief hadden gevonden, bij Dirk, was alles kapot. Oom Henk wist dat ook. Die avond sprak hij op een openbare vergadering. Hij zag mij zitten, ergens in de zaal, moest naar zijn woorden zoeken.

'Het program is toch het belangrijkste, oom Henk?' antwoordde ik. 'Dat hebt u ons zelf geleerd. Eerst klaarheid, dan eenheid.'

'Heeft de rsap soms haar beginselen verzaakt?'

'Dat niet. Maar in het Internationaal Anti-Oorlogsfront zit de ilp. Die hebben Chamberlain gefeliciteerd met de 'vrede van München'. Zijn dat revolutionairen? Twee anti-Arabische groeperingen zijn ook lid, uit Palestina. Hoe kun je als internationalist anti-Arabisch zijn?'

'Het betreft revolutionaire joodse bewegingen. Voor zover er bij hen geen klaarheid bestaat, kunnen wij er door het Internationaal Anti-Oorlogsfront invloed op uitoefenen.

Internationaal Anti-Oorlogsfront? Trotsky had geschreven: de Internationale van uitgeknepen citroenen. Gold dit ook voor oom Henk? Als ik maar niet zo van hem hield, dan zou het veel gemakkelijker zijn. En niet zo woedend was, want ik had voor hém gekozen omdat hij destijds voor de Vierde Internationale vocht, en nu liet hij ons in de steek.

'En als er oorlog komt? Voor die tijd? Dan moet je sterk staan.'

'Met dat groepje sektariërs in Rotterdam?'

De mensen vormen niet alleen het program, het program vormt ook de mensen, had ik bij Trotsky gelezen. Hoe moest ik het zeggen?

'Als ons programma goed is, wordt de beweging ook beter.'

51