12 CAUSERIE
dagbladkritiek en door den Prins van Wales, die het stuk terecht „vervelend” vond, ómdat de heldin dood ging, op den twééden avond, Rosa gelukkig weder tot haar zelve kwam. In New-York, waar Ghetto kort daarna door het Broadwaytheatre werd opgevoerd, lieten zij haar reeds den éérsten avond, na haar grachtjes-bad, levend worden, hetgeen bleek door diverse Newyorksche critici, diezooals u alwèer onbekend zal zijn, niet alleen zéér diepzinnige door dagblad- èn theatereigenaar dubbel betaalde kritiek schrijven, maar daarenboven omdat zij vreezen, dat het Amerikaansche publiek de beoordeeling niet behoorlijk snappen zal, illustratietjes in hun kritische opmerkingen las-schen. Het zou voor Holland niet onaardig zijn. In Parijs, waar het stuk begin April 1901 door een Parijsch gezelschap zal worden opgevoerd, prefereert men 5t alweder mijne heldin in het leven te houden, althans de Fransche bewerker, de heer Lemaire, schreef voor eenige dagen, na de gewone inleiding van lof en tuitingen die 5k liever voor me zal houden, omdat ze toch maar dienen om de bittere pil te verzoeten van de heldin die ze allemaal lévend willen hebben en die de auteur per abuis sterven liet: „Het slot van Ghetto moeten wij echter veranderen. Als ik het niet doe, „is het onmogelijk het stuk in Parijs te doen opvoeren. „Voor het Fransch publiek is het noodzakelijk, want als „dit eind excellent is voor een publiek van het noorden, „voor een zuidelijk is het dit niet. Een latijnsch auditorium „heeft niet dezelfde sensaties als het uwe. Daarom willen „wij in plaats van Rose’s dood, na den valschen eed van „Sachel, Rafael tijdig zien verschijnen en hem met haar „gelukkig en overwinnend laten verdwijnen, om overal het nieuw geloof te gaan verkondigen.”1) Wetend dat noch
!) Vergelijk de sedert verschenen Fransche uitgave Ghetto, Parijs, P. V. Stock 1901.