Een heer om port mee te drinken ...

niet meer had. Ik zou hem met plezier honderd gulden gegeven hebben om zijn schlemielige gestalte niet meer te zien en zijn geweeklaag nooit meer te horen. Erger nog waren de volgende dag de verschijningen van zijn vrouw en schoonzuster die (als getuigen een deurwaarder) de kleine, magere echtgenoot begeleidden. Keurig nette krengen van gesteven huishoudsters met stemmen van midden-standsmevrouwen. Ze waren tenminste zo toegetakeld. De foeilelijke mode van die tijd, de korte jurken met taille op kniehoogte en pothoeden op dikke koppen. Met die jurken had men ook een varken kunnen aankleden. Ze hadden inderdaad het figuur van een weldoorvoed zwijn.

Misschien zag ik dit alles te hard en te weinig objectief -wellicht waren ze beste moeders en echtgenoten. Maar het is werkelijk diabolisch hoe dergelijke kleine burgerlieden iemand het leven kunnen vergallen.

Ze liepen dagelijks door die doodstille straat, het armzalige timmermannetje in het midden, de rekening aan iedereen presenterend, vuile blikken naar mijn vermoedelijke kamer werpend. 'Nog tien gulden krijge we, arme hard werkende minse, nog tien gulden van die kakmedam.'

De kakmadam liep intussen de hele stad door bij alle rijke kennissen, vrienden en familie, om aan dat tientje te komen.

De kennissen, vrienden en familieden vertelden me dat ze dagelijks gehakt aten uit zuinigheid, omdat de tijden zo slecht waren; ondertussen snoof ik verrukkelijke geuren op die aan biefstuk, kip en asperges herinnerden. Ikzelf had reeds vergeten hoe zoiets smaakte.

Mijn menu bestond meestal uit een blik pilchards in tomatensaus van zevenentwintig en een halve cent of boterhammen met roggebrood. Ik was wel goed slank in die tijd, maar dat was dan ook alles; en dan te bedenken dat men in de uitverkoop een jurk kon krijgen voor vijfennegentig cent; maar ook die vijfennegentig cent kon er niet af. Ik herinner me nog dat het een rustig donkerblauw ja-