Een heer om port mee te drinken ...

sparen en voorzichtig leven. Ze zouden, als het even kon, ook voorzichtig sterven aan het kleine lichte attaque'je, dat in de familie traditie was geworden. Aan de bruine muren hingen in bruine lijstjes reisherinneringen. Elk jaar maakte de familie een reisje óf naar Zwitserland óf naar de Dolomieten de laatste tijd. Ik stel me die landen in het vakantieseizoen als een soort familiekloven voor. Alle 'betere' Hollandse families gaan in dezelfde anderhalve maand bij zo'n kloof zitten in een beter soort hotels - waar allen op dezelfde tijd ontbijten, lunchen, dineren en iets aan de natuur doen. In het begin zijn ze allemaal op precies dezelfde ogenblikken een beetje onwennig en hun magen wat in de war. Daarna gaan ze allen een beetje meedoen aan de vakantie, de natuur en de rare mensen, die je er ziet. Ten slotte komen ze terug in hun laan, in hun bruine kamer met de clivia's en het blauwe Delftse porselein - en dat is dan het prettigste van de hele reis.

In de tijd, die de familie van Schoonzicht in een vakan-tiekloof doorbracht, heb ik er eens alle rozen weggeplukt die over het hek hingen, rode zoetgeurende rozen. Ik vond dat het wel mocht, omdat ik nu eenmaal van de familie ben en de familie zelf er toch niets aan had. Nog vroeger - in het voorjaar, als ze 's avonds bij hun slappe thee zaten - heb ik jasmijn en kamperfoelie van Schoonzicht meegenomen. Op avonden, die volgden op warme lichte dagen die naar hooi ruiken. Vaag hoor ik ze over geld praten en over zonde, en welk een goed leven ik had kunnen hebben wanneer ik zuinig ware geweest. Ik denk aan de geur van de jasmijn, die zoet en sterk is als de zomer, het leven en de liefde. Bitter en sterk ruikt de herfst - het is iets heerlijks in de herfst aan jasmijn en kamperfoelie te denken. En als een misdadiger die naar de plaats van zijn misdaad terug moet, vraag ik ineens zonder enige overgang: 'Vinden jullie het niet heerlijk jasmijn en kamperfoelie in de tuin te hebben?' Het is een ogenblik stil - bruin en stil. Ze hebben, geloof ik, nog iets van een lijfrente gezegd — een