Hun lach klinkt van zo ver ...

dan ethische argumenten kan de familie niet in stelling brengen tegen de onwil van zo'n zwart schaap dat zijn plicht tegenover de familie niet kent. Ze kan niet onduidelijk laten doorschemeren dat zij met zeer sombere verwachtingen is vervuld omtrent de wijze waarop later de kinderen van de ontaarde zoon op hun beurt hun eigen vader zullen mishandelen. Een doodenkele maal wil een zodanige aankondiging van toekomstig onheil wel eens het stenen hart vermurwen. Zo niet, dan blijft de familie niets anders over dan: berusting. Ze aanvaardt, dat als het van het slechte kind afhing zijn oude zieke vader zonder hulp of bijstand zou verkommeren. Al spreekt bijna niemand het uit, ze hopen allemaal de dag te beleven, dat de krenterige zoon zelf nog eens bij de familie om steun zal moeten aankloppen. Maar voor de buitenwereld verzwijgen ze het schandaal.

Middelerwijl roddelen de buren, die altijd alles weten, wat de

mensen niet ter ore mag komen:

'Schande, dat Uw zoon U zo in de steek laat.'

'Wat kan ik er aan doen ?'

'U kunt toch gaan rechten! Als de rechter zegt dat hij moet betalen, dan moet hij over de brug komen.' 'Ik gaan rechten? Met mijn eigen zoon? Denkt U, dat ik op mijn nesjama(ziel) wil hebben, dat die schande over zijn hoofd komt.' Halen de buren de schouders op. Wat moeten ze zeggen? 'Gezond zal hij blijven.'

Een boek is geen gramofoonplaat. Daarom kan de lezer niet boren met welke intonatie de buren zeggen: 'Gezond zal hij blijven.' Noch hoort de lezer waar ze de klemtoon leggen. Want intonatie en klemtoon kunnen een zegewens op zeer subtiele wijze in een vloek doen verkeren.

27