Door storm en duisternis

aan de rest van zijn orders dacht, had hij het gevoel, dat hij voor een kolossaal hoge berg stond, die hij helemaal in zijn eentje moest beklimmen.

Willem had van meet af aan bij Dirk de illusie verstoord, dat het ondergrondse verzet reeds omvangrijk was. Dat kon ook niet, legde hij uit. Tenslotte was het nog maar nauwelijks een jaar geleden, dat de Duitse legers de Nederlandse grenzen hadden geschonden. De schok van de oorlog en de afloop er van in vijf dagen tijds, was zeer hevig geweest. De mensen konden het niet verwerken. Daarbij kwam de onzekerheid omtrent het lot van familieleden, vrienden en bekenden. De oorlogshandelingen hadden duizenden mensen van huis en haard verdreven. Die kwamen pas langzamerhand weer op hun oude woonplaatsen terug. Hele steden en dorpen waren geëvacueerd, toen vóór 10 mei 1940 de wettige Nederlandse regering de verdediging organiseerde. De bevolking kwam wel weer tot rust, maar velen dwaalden toch nog door het land, omdat ze niet naar huis dorsten of konden. Rotterdam was voor een groot deel verwoest. De weerslag, die deze daad van moedwillige en nodeloze vernieling in het land had gewekt, was zeer groot. Het Koninklijk Gezin was naar het buitenland uitgeweken; in de eerste weken na dat vertrek hadden heel veel mensen moeite om te begrijpen, dat dit vertrek van de Koningin en haar gezin voor de voortzetting van de strijd noodzakelijk was geweest. Over zeer velen had zich na de Meidagen van 1940 het gevoel gelegd: wat kunnen we er tegen doen, de

30