Door storm en duisternis

grote letters laten drukken en het hangt nu tegenover me in mijn kamer. Als ik achter mijn bureau zit, kijk ik erop en duizend keer per dag herhaal ik:

In Stratton Street

Een hele Piet

Maar op het strand van Scheveningen

Gaat hij een toontje lager zingen. 'Mooi gezegd', vond Dirk, 'maar intussen wou ik, dat ik alvast in Ripon zat, enfin, nog maar een paar dagen dan laat ik dit Katwijk aan de Theems achter mij.

Ripon bleek een van de nietige dorpjes, die verscholen liggen in plooien van het wijde golvende land van het graafschap Yorkshire. Acht uur deed de sneltrein erover om van het rumoerige gemartelde Londen in de rustige streken te komen. Zolang de oorlog woedde, was het in Ripon nog nooit nodig geweest luchtalarm te maken. De oorlog scheen heel ver weg. Maar toen Dirk en Willem een paar dagen in hun nieuwe kosthuis woonden en geleidelijk met de bewoners van het dorp kennis maakten, bemerkten ze, dat ook Ripon voor honderd procent in oorlog was. Terwijl de mannen op het land of in de fabrieken werkten, en de jonge mannen uitgetrokken waren om ver van hun dorp de strijd voor de vrijheid te voeren - deden de vrouwen thuis wat ze konden om de overwinning snel dichterbij te brengen. Duizenderlei kleine karweitjes van de oorlogsproductie was als huis-industrie over het platteland verdeeld. In alle huisjes schroefden vrouwen schroefjes in kleine onderdelen van vliegtuigen, of wel ze voorzagen andere onderdelen van rubberringen, of ze soldeerden met eindeloos geduld ontelbare eindjes draad op een bepaalde wijze aan elkaar. Elke ochtend maakten de auto's van de grote fabrieken hun ronde langs de huizen - werk uitdelen. En elke avond kwam de auto het gereedgemaakte ophalen. Een ogenschijnlijk stil en vergeten dorpje, dat Ripon, zo lagen er duizenden in het wijde land van Engeland ogenschijnlijk te dromen, maar de oorlog werd ook daar gevoerd, evengoed als op zee, te land en in de lucht. Het was een kant van de oorlog, waarvan de jongens tot dusver geen vermoeden hadden gehad.

In datzelfde dorp leerden ze nog een tweede voor hen onbekende kant van de oorlog zien. Tot hun grote verbazing bemerkten ze

111