Door storm en duisternis

had hij als het ware van vlakbij meegemaakt hoe het bewind van Hitier sinds 1933 het Duitse volk in een steeds wurgender greep had gepakt. Hij herinnerde het zich nog heel goed. Toen de Nazi's pas de macht in de regering van Duitsland hadden veroverd, zeiden vele mensen tegen elkaar: 'Och, het zal wel niet zo'n vaart lopen. De soep wordt nooit zo heet gegeten als ze wordt opgediend.' Hitier en zijn trawanten deden het in het begin schijnbaar heel kalmpjes aan. Wie niet beter wist, dacht, dat vlak na 1933 alles in Duitsland normaal verliep. Maar baas Geldrop had ruimschoots gelegenheid gehad achter de schermen te kijken. Een aantal malen was hij in Duitsland in aanraking gekomen met mensen, die aan den lijve hadden ondervonden hoe de Nazi's optraden. Mensen, die werden vervolgd vanwege hun geloof. Of mensen, wier politieke opvattingen de Nazi's niet aanstonden. Als baas Geldrop zich herinnerde wat die mensen hem hadden verteld, werd het hem toch wel angstig te moede. De Nazi's beschikten over een groot aantal ruwe klanten, die in de afgeslotenheid van concentratiekampen of gevangenissen, de weerloze mensen op beestachtige wijze mishandelden. Toen baas Geldrop daar de eerste keer van hoorde, had hij de verhalen niet willen geloven. Het leek onmogelijk, dat mensen elkander zulke wreedheden konden aandoen. Maar al spoedig zag hij de bewijzen duidelijk voor zich. Mensen, die hem de wonden en littekens lieten zien, die zij tijdens gevangenschap of verhoren, hadden opgelopen. Bedroefde mensen vertelden hem hoe familieleden in gevangenis of concentratiekamp waren doodgemarteld. Het waren feiten, onloochenbare feiten.

Terwijl baas Geldrop in zijn kantoortje aan de Weesperzij over deze herinneringen zat te peinzen, trof het hem, dat de Duitsers in Neder-

12