Joden in nood!

Waarom trouwens zou Pilsoedski zich der geheele wereld vertoonen als een vijand der Joden? Dat kan toch bezwaarlijk in het belang van Polen zijn. De Russen van voor den oorlog wisten het al: wanneer een land geld wil leenen, moet het zijn Joden goed be־ handelen. En Polen heeft geld noodig, het schrééuwt om geld. Zijn wegen — één symptoom van den geldnood — zijn middeleeuwsch. Dus is Pilsoedski vriendelijk tegenover de ״zydow". Zij zullen burgers zijn als alle anderen, heeft hij dat niet reeds in 1918 verordineerd? Zijn zij het, nu in 1932, reeds geworden? Op papier!

Deze beperking spreekt iedereen uit, die niet schroomt in een gesprek van man־־tot־־man zijn meening te zeggen.

„Zeker, wij zijn gelijk," zegt de vrouw van een mars־־ kramer in een donkere ghetto־woning in Czestochowa, „maar op papier. De Russen hebben ons geslagen, maar honger doet óók zeer. De Polen boycotten ons."

Die klacht hoort men in alle steden en stadjes. In Sosnowitz, onder den rook van Kattowitz, dat meer Duitsch dan Poolsch is; in Bedzyn, waar de Joden 80 pCt. der bevolking uitmaken, in Warschau, waar 350.000 Joden bij elkander wonen. Men hoort de verzuchting in het hooge Noorden en in het Zuiden, in Krakau.

Er is een wet op de verplichte Zondagsrust in Polen. Geen winkel, geen fabriek mag op den eersten weekdag werken. De Poolsche Joden — er zijn er ruim twee en een half millioen — zijn in meerderheid orthodox־־geloovig. Zij werken dus niet op den Sabbath en houden hun zaken dicht. Pilsoedski denkt er niet aan, hun die vrijheid te ont* rooven, maar dan moeten zij hèm de vrijheid laten om te bevelen, dat het op Zondag rustdag zal zijn in zijn land. Dus hebben de Joden twee rustdagen met de financieele gevolgen van dien. „De regeering heeft de opheffing van deze Zondagswet

10