Joden in nood!

beenen kunnen den last van zijn vermagerd lichaam niet meer dragen.

״Heb je werk, Thoraschrijver?"

„In geen twee jaar, meneer!"

„En als je werk hebt, wat verdien je dan?"

„Voor het uitschrijven van een Thorarol betaalt men mij zevenduizend Kronen. Ik werk er vijf maanden aan, dat wil zeggen als ik tien uur per dag werk. Van dat geld gaan drie duizend Kronen af voor materiaal en zoo.... blijft over vier־ duizend Kronen in vijf maanden."

Dit volk betaalt zijn hoogst־gewaardeerden geestelijken arbeid dus met nog geen zes Nederlandsche guldens per week voor zes werkdagen van tien uren; het is een graad־ meter voor haar eigen welstand.

De chauffeur roept de namen van de gehuchten en dorpen, die langs de vensters glijden:

„Pol'ma, Novo Verecky, Torena, Apsa, Bustina־Benzic. Overal woont hier de dood!"

Overal staan de huizen op instorten. In alle toonaarden klaagt de ellende.

Een leidekker vertelt, dat hij in drie jaren geen brood heeft gegeten; man, vrouw en zes kinderen leven uitsluitend van aardappelen, die hier slechts in bevroren toestand verkrijg־ baar zijn.

In een bergpas moet de auto uitwijken voor een wrak wagentje. De pope (Russische geestelijke) van Boekowitz is op weg naar huis.

„Wat is uw meening over den toestand, eerwaarde?"

„Als God niet helpt, sterven wij allen, zoodra de eerste sneeuw van den winter valt!"

„En de hulpacties, zullen zij u kunnen redden?"

„Ik kom van de kerk. De hulpacties zouden vandaag voed־ sel sturen. De geheele gemeente was aanwezig, maar het voedsel was er niet. Nu hongert men een dag langer."

73