Joden in nood!

Maar de grijsaard, die in de bibliotheek beschutting zoekt tegen den wind van het Noorden, heeft honger!

En de kinderen, die de leeszaal vullen, hebben leege magen!

״Ik ken geen oplossing", zegt de opperrabijn dr. Izaak Ru? binstein later tegen mij. Dr. Rubinstein is een beroemd man. Hij heeft een intelligent gezicht met wetende oogen en een mond, die beveelt. Jaren geleden, toen een hongersnood zijn gemeentenaren teisterde, is hij door Europa getrokken. Zijn redevoeringen in die dagen waren evenementen van orato־ risch vermogen. Een daadmensch, die millioenen wist op te wekken tot onvermoeiden steun.

Nu haalt hij gelaten de schouders op.״Alleen de staat kan helpen. Dit is een acute crisis, waaruit geen ontsnapping mo־ gelijk is. Hulp? Er is verschil tusschen redding en hulp. Hulp ... .ja hulp is misschien nog mogelijk, redding niet meer!"

Deze man spreekt uit wat als een doem ligt over de twee en een half millioen Poolsche Joden. Hulp.... ja hulp is mis־־ schien nog mogelijk, redding niet meer!

De Vrijdagsavondsche rust gaat nu dalen over deze plaats, die romantici hebben genoemd: het Jeruzalem van het Noor־־ den.

Het leven is opeens gestold. Alles gaat langzamer. Het is alsof de geheele wereld onder een groote glazen klok is ge־ plaatst. In de huizen gaan lichten branden; baardige gelaten buigen zich over een armoedig Sabbathmaal.

Maar midden in deze halve geluidloosheid weerklinkt op־ eens een forsche stap van jonge forsche kerels. Mijn gids houdt hen staande: vier pioniers, ״chalutzim", die zich gereed maken voor den arbeid van den opbouw in Palestina. In de werkplaatsen der Zionistische organisaties bereiden zij zich voor op het werk, dat in Klein־Azië op hen wacht. Is dat misschien de oplossing: Palestina? Is dit de hulp en de redding tevens?

45