Joden in nood!

buurman de Flitspuit. Dat helpt één avond, twee avonden als het goed gaat. Dan slaat de buurman een spijker in den wand, om een jas op te hangen of, als hij veel geld heeft, een schilderijtje. De buurman slaat mis, haalt den spijker uit het gat, probeert een nieuwe plek. Maar kakkerlakken en wandluizen stormen door de bres. De Jood verdedigt zich; stopt de gaten dicht met zeep. Zeep is niet om je te wasschen, zeep is om de indringers te weren. Maar de ruim־־ tenood blijft en de legioenen breken door: Japan in Mand־־ sjoerije, Italië op den Balkan? Neen, een overstrooming!

Dan geeft de aangevallene den strijd op. Hij sluit vrede: Joden, wandluizen en kakkerlakken wonen te zamen in Na־ lewki. De statistici hebben berekend, dat er elk jaar 35.000 Joden in Polen bij komen, maar een kilometer blijft een onveranderlijke grootheid, even onveranderlijk als de wo־ ningnood.

De wandluizen zijn onredelijke wezens; zij zuigen zich vol en houden de soort in stand. De menschen hebben verstand, maar kinderbeperking is aan sociale voorwaarden gebonden. Zij vermenigvuldigen dus even onredelijk als de kakkerlak־ ken. Maar de Joden kennen de verlossende beteekenis van het woord emigratie en de worgende van de wreede uitvin־ ding: grens. Wie nooit een voet zette in de Warschausche jodenwijk zal nimmer den onaardschen glans kunnen zien, die om Palestina zweeft.

Zij zitten gevangen in de Poolsche rattenvallen. Amerika houdt zijn grenzen gesloten; emigratie is duur; Palestina ma־ ken de politici onbereikbaar. In de ghetti zou men, ondanks woningnood, ondanks vuil, kunnen leven als er maar geld was voor brood. Maar het beetje geld, dat vroeger verdiend kon worden, slinkt met den dag. Door de crisis en door de economische boycot. Door de actie der gestudeerden, die lee־ ren, dat men den intellectueel herkennen zal aan zijn joden־ haat.

39