Joden in nood!

WARSCHAU, DE STAD

De Joden in Warschau zijn anders dan die van Lodz en weer verschillend van die in Wilna, zoowel in gelaat als in leven. Het uiterlijk hangt samen met de geschiedenis der landstreken, die hun moeders bewoonden. In de gezichten van Wilna bespeurt men de teekenen van voorbije pogroms; menig hetman is opgestaan in het lichaam van een Joodsch joggie met ״pyes".

De Joden van Warschau hebben allen, jonge en oude, den blik van getuchtigde honden.

Die uitdrukking van dierlijke afhankelijkheid behoort bij de stad, zoo goed als het fiere standbeeld aan den Weichsel, dat zijn dreigend zwaard opheft naar den Russischen kant. Het gevoel van tusschen־twee־tuchtigingen־in־leven, ligt lood* zwaar op een tiende deel der bevolking; het is een obsessie. De verklaring is te geven in één volzin: in Warschau leven in een gebied van ongeveer vier kilometer in het vier־־

kant---- drie־honderd־vijftig־duizend Joden. Dat is geen

schrijffout vier kilometer en drie־honderd־vijftigduizend levende menschen.

Hoe deze honderdduizenden vegeteeren, weet de over־ groote meerderheid der millioenenstad Warschau zelfs bij benadering niet.

Ik heb gesproken met regeeringsambtenaren, wier bijzon־ dere taak het is hun regeering te dienen van voorlichting bij de behandeling der Joodsche vraagstukken. Zij hadden de achterbuurten van Warschau nooit bezocht.

Ik sprak met vooraanstaande mannen en vrouwen uit de organisaties der Joden zélf, zij droegen kennis van het be־ staan van een Nalewki־kwartier; de namen Krochmalna en Smocza waren hun bekend.

„Heeft u wel eens door de straten gewandeld?" „Nooit!"

Deze meer dan drie־honderd־duizend zijn dieren van lage

34