aantal onmiddellijk tot 20.000, het laatste jaar was het meer
dan 7000____Wat wil men? Uncle Sam heeft zijn deur geslo־
ten en den grendel er op gedaan. Canada is dicht. Zuid־Ame־ rika kost handen vol geld. Een man, die vluchten wil — want emigreeren uit Polen is vluchten! — heeft honderd dollars noodig voor zijn passage־biljet en nog eens 50 dollars voor zijn visum. Vierhonderd vijftig Nederlandsche guldens meneer, dat is een vermogen, dat een heele stadswijk tegen־ woordig niet bij elkaar kan brengen. Wat er nog emigreert, zijn middenstanders. Menschen, die nog wat geld over heb־ ben en liever vertrekken dan alles in te teren.
Dan komen zij bij den Hijas, bij mij!
En dan begint een nieuw drama. Wat kunnen deze men־ schen? Wat is hun beroepsmatige voorbereiding voor land־ verhuizing? Handelaars zijn ze geweest, luchtmenschen. De vloek der eeuwen valt niet van hun schouderen, ook al trek־ ken zij den Oceaan over. Luchtmenschen kan men aan den overkant niet gebruiken. En de kleine handwerker heeft te־ gen den goedkoopen neger heelemaal geen kans.
En ten slotte het wreedste drama: hun verwanten en vroe־ gere lotgenooten in Amerika zijn heelemaal niet zoo bar ge־ steld op hun komst. Nog meer goedkoope werkkrachten, nog meer concurrentie in deze slechte tijden.
Pana Alter wijst met zijn hand naar de kaart van Polen:
״Elke Joodsche wijk in Polen is een rattenval. Twee en een half millioen menschen zijn ten doode veroordeeld."
Een rattenval----heeft ü wel eens zulk een Poolsche Jo#
denval gezien, lezer?
Ik zal ü zeggen, waarom buurtnamen als Krochmalna en Ballut voor duizenden gruwzamer beteekenis hebben dan hel, verdoemenis en verderf.
26