Joden in nood!

beitje per Kilo. Dat zijn de thermometers der armoede op het land.

Deze landbouwcrisis verlamt den boer. Hij brengt zijn aardappelen niet meer naar de markt. Het transport kost hem immers meer dan zij opbrengen. Hij lijdt armoede, maar, goddank, te eten heeft hij: zijn aardappelen, zijn varken, zijn paard desnoods. Hij kan alleen niet meer zijn kleeren vernieuwen, huisraad aanvullen, kapotte ruiten laten repareeren.

Wanneer de Joodsche kleine koopman komt, wordt hij weggestuurd, de Joodsche glazenmaker — ik geloof, dat op elke vier Joden in Polen, er één glazenmaker is, zooveel heb ik er gezien — heeft geen werk. De boerderij raakt in verval, de boer vervuilt en loopt in lorren, maar.... hij heeft te eten! De Joodsche koopman, de Joodsche hand־ werksman, getroffen eerst door economische crisis, daarna door anti־semietischen boycot, verhongert! Twee pompen maken de lucht rondom deze luchtmenschen eiken dag ijler. Het vacuum is niet ver meer!

Op de Elektoralna in Warschau is het bureau van het ״Bais Lechem", de Paaschbroodbedeeling der behoeftigen. De voorzitter van deze filantropische instelling vertelt mij:

״We kunnen dit jaar slechts 10.000 gezinnen helpen. Ons geheele budget bedraagt niet meer dan 250 duizend Zloty (75.000 gulden). Toen het op was, hebben wij eenvoudig gezegd: er is niet meer! Wanneer wij geld genoeg hadden, zouden minstens vijftig duizend gezinnen steun gevraagd hebben. Vroeger kregen we nog wel wat geld uit Amerika, uit Engeland, uit Antwerpen, maar de crisis is internationaal. Dit jaar kwam geen groschen uit het buitenland."

De voorzitter van de Warschausche Joodsche gemeente klaagt:

״Verleden jaar vroegen zes duizend gezinnen steun. Dit jaar twintig duizend. Wij helpen zooveel wij kunnen."

״Hoeveel krijgt elk gezin, pan Mazur?"

24