Daar zaten wij, impressies over 'Londen '40-'45'

Op de vierde juli veranderden de Duitsers opnieuw hun tactiek. Vijfentwintig bommenwerpers vielen aan met torpedo’s, die uit de lucht op de schepen werden afgevuurd. Voor de Duitsers had deze tactiek het voordeel dat het vliegtuig een eind van het bedreigde schip en het afweergeschut verwijderd kon blijven, zover, dat het voor de verdediging moeilijk of in het geheel niet bereikbaar was. Dan lanceerde het de torpedo, die als een haai door het water schoot, recht-toe-recht-aan op het schip af. Maar de verdediging was zo vinnig dat de Duitse bommenwerpers het niet verder konden brengen dan tot de buitenkant van het konvooi; vijf Duitse bommenwerpers werden neergeschoten.

Het konvooi lag toen benoorden het Bereneiland. In een geconcentreerde aanval, gooiden de Duitsers alle duikboten en alle vliegtuigen waarover ze beschikten, in de strijd. Het konvooi leed zware verliezen aan mensen en schepen, maar wat behouden bleef, ging voort op de vastgestelde koers. Stug en verbeten. De ‘Paulus Potter’ had het wonder boven wonder gehouden. Verder naar Moermansk met wapens voor het dappere Rode Leger.

In de Noorse havens lag een deel van de Duitse bovenwater-oorlogsvloot. De zware kruiser ‘Tirpitz’ was er ook. Toen de geconcentreerde aanvallen van duikboten en vliegtuigen er niet in waren geslaagd het konvooi uit elkaar te jagen, zodat de schepen afzonderlijk bestookt en tot zinken gebracht zouden kunnen worden, besloot de Duitse admiraliteit de bovenwatervloot in de strijd te werpen. Met het ver-dragende geschut van lichte en zware kruisers moest het mogelijk zijn het konvooi de beslissende slag toe te brengen. Door deze Duitse beslissing kwam de geallieerde admiraliteit in Londen echter voor een moeilijke beslissing te staan. De geallieerde vloot loerde reeds geruime tijd op de ‘Tirpitz’ en de begeleidende schepen. Nu de vijand uit de Noorse haven te voorschijn kwam, was er wellicht kans de Duitse marine de beslissende slag toe te brengen. Dat zou voor de oorlogsvoering op lange zicht van grote betekenis kunnen zijn. Maar... het betekende, dat de geallieerden de oorlogsbodems, die het konvooi dekten, moesten terugtrekken voor de aanval op de ‘Tirpitz’.

Het konvooi kreeg het bevel: verspreiden! De escorte-vaartuigen trokken zich terug. Bij het uitzetten van de koers van het konvooi was deze mogelijkheid voorzien. In de brandkast van elke kapitein bevond zich de verzegelde enveloppe, waarin de koers stond aangegeven die hij moest varen wanneer het bevel ‘verspreiden’ van kracht werd.

Op de 4e juli ’s avonds riep kapitein Sissingh zijn officieren in zijn hut bij elkaar. Hij sprak plechtige woorden, ernstig en vastberaden. Maar een der officieren vertaalde de toespraak kernachtig:

‘Dat wordt verzuipen.’

83