Daar zaten wij, impressies over 'Londen '40-'45'

vervanger-hulpknechtje-stoker-loodgieter vertelt, dat Johnny in het holst van de nacht, om precies te zijn om vier uur, is weggeroepen. Natuurlijk weer een tijdbom, of een hele verzameling tijdbommen, die onschadelijk moeten worden gemaakt.

Als om half acht de man van de krantenkiosk het pak ochtendbladen voor de flats komt brengen, horen we echter dat het deze keer niet een doodgewone huis-tuin-en-keukenbom is.

Het hart van de City is afgezet. Er is een grote politiemacht op de been. Niemand krijgt toegang tot het verboden gebied. Er ligt een tijdbom onder de kathedraal van Sint-Paulus. Een bom van duizend kilo. Een verschrikkelijk ding, omdat het voorzien is van een machinerie aan de kop, waardoor de helse machine zichzelf voortdurend dieper begraaft. Van dat zelfgraven geloof ik niet, maar de bom ligt er en dat is erg genoeg.

De ploeg van Johnny is opgeroepen om te helpen dat ontplofbare geval onder de kathedraal onschadelijk te maken. Als St. Paul’s valt, bezwijkt Engeland. Belangrijke beslissingen hangen soms af van incidentele gebeurtenissen. Ik geloof niet dat het volk de morele schok zal kunnen verwerken. Als ik schrijf, dat Londen de adem inhoudt, klink die uitdrukking als een gemeenplaats. Maar je merkt dat op de achtergrond van elke gedachte, elk gesprek, elk stuk datje leest, staat: de kathedraal van Sint-Paulus.

Woensdag 11 september 1940. Vandaag hebben we veertien uur aan één stuk in de schuilkelder gezeten. De bombardementen nemen in hevigheid toe. Het is duidelijk, dat we naar een climax toegaan. Of naar een anticlimax.

De bom onder de Sint-Paulus’kathedraal ligt er nu al vierentwintig uur. Ik heb geprobeerd dichter bij de kerk te komen, maar werd onherroepelijk teruggestuurd. Van een collega hoorde ik, dat meer dan honderd vrijwilligers aan het werk zijn.

Donderdag 12 september 1940. Achtenveertig uur ligt de bom onder de kerk. Het gevaar voor ontploffing is toegenomen. Bij het graafwerk is een gasbuis geraakt, die in brand is gevlogen. De brand is geblust. De bom lag vanochtend zes meter diep; dat is anderhalve meter dieper dan gisteren. De bom zakt niet loodrecht, maar graaft zich werkelijk in een schuine lijn onder de fundering van de kerk.

Veel mensen gaan in de richting van de City.

‘We willen de kathedraal voor het laatst zien’ zeggen ze.

Onze schuilkelder viert feest, want Johnny, onze held, is terug; en de kerk is gered. Wonderlijk, opeens heeft iedereen het gevoel dat we de oor

77