Daar zaten wij, impressies over 'Londen '40-'45'

‘Ich glaube der Franzose drueben (hij bedoelde Sally) ist auch ein Dreck-jude.’

Sally schat dat hij op deze wijze vierduizend man uit de kampen heeft gered, en nog drieduizend anderen aan valse papieren heeft geholpen.

Het kinderliedje zegt: ‘Al wie met ons mee wil gaan, die moet onze manieren verstaan, zo zijn onze manieren, zo zijn onze manieren.’ Dat liedje hield Sally in gedachten.

Samen met de Duitse officieren frequenteerde hij de bordelen van Lyon. In de zatte stemming van veel alcohol en genoten bijslaap, waren de Duitsers mededeelzamer dan ooit. Op een avond ontketende Sally in de bar van een kast een discussie:

Een van de Duitsers vroeg:

‘En wat denken jullie in Marseille nou van de joden?’

Daarop zei Sally onnozel:

‘Wat zijn joden? Voor ons is een Fransman een Fransman. Hij mag katholiek of mohamedaan zijn, een Fransman is een Fransman’

De Duitser ging Sally daarop uitvoerig onderricht geven in de methode om joden te herkennen:

‘Ze stinken.’

‘Wie meinen Sie, sie stinken?’

‘Als je in de buurt van een jood komt, ruik je het direct.’

‘Kunt U dat dan ruiken?’

‘Oh Ja, bestimmt. Als ik op twee passen afstand van een jood sta, kan ik het al ruiken.’

Nadat Sally de rol van monsieur Jean Desbonnets een tijdje vlijtig had volgehouden, was zijn schijn-vriendschap met de Duitsers zo innig geworden, dat het hem weinig moeite kostte nog een paar huzaren-stukjes uit te halen. Als ik de mensen eenmaal uit de kampen hebt gehaald, moet ik toch ook zorgen dat ze verder komen, redeneerde hij. Met het gemak van de Zuiderling trechterde hij honderden en honderden vluchtelingen door naar pas-seurs. Sommige stromen gingen via de heer Kolkman in Perpignan, of Sally bracht ze naar het klooster van St. Julien bij Annecy. Dat klooster bezat namelijk een grote tuin, waarvan de achterkant op Zwitsers grondgebied lag. De vluchtelingen gingen bevreesd de voordeur in en ze verlieten de achtertuin met opgeheven hoofd. Aangezien Sally reeds in zijn jonge leven had geleerd dat de menselijke dankbaarheid even onbeperkt kan zijn als de menselijke vergeetachtigheid, nam hij zich wel de moeite de vluchtelingen, die hij in veiligheid had gebracht, vooraf om een getuigschrift te vragen. Al die, veelal ontroerende brieven, vullen een dik album, dat tegenwoordig de trots is van de kinderen Noachs - en geloof me, er is

51