Daar zaten wij, impressies over 'Londen '40-'45'

leven nooit meer een brand zie, heb ik aan die ene ruimschoots mijn portie gehad. Huizen verdwijnen zo maar uit het rijtje, waar ze wie-weet-hoeveel-honderd-jaar hebben gestaan. De belle-wagens van de burgelijke hulpdiensten rennen door de straten.

Er lopen ijzingwekkende geruchten: in de Albert Hall hebben ze tienduizend kartonnen doodkisten opgeslagen, want hout is er niet meer en de mensen sterven als ratten. Eén troost: Churchill heeft uitgerekend dat, met dit tempo van bombarderen en deze grootte van Londen, het honderd-vijftig jaar kan duren voordat het laatste huis in gruzelementen ligt. Tel uit je winst, zeggen ze in Mokum.

Op een of andere manier heeft de Nederlandse regering gedaan gekregen dat ze eigen zendtijd van de BBC krijgt. Dat is het gesprek op de gangen en in de marmeren vespasiennes. Er is al een paar jaar lang een uitzending van de BBC in het Nederlands, maar die valt onder verantwoordelijkheid van die omroep-maatschappij. Nee, Harer Majesteits regering onder leiding van Jonkheer de Geer wil middels de radio tot het eigen Nederlandse volk spreken. Onder eigen verantwoordelijkheid. Dat klinkt zo eenvoudig, maar in de praktijk valt zoiets niet mee. Zo’n Engelse regering staat óók op haar ponteneur. Die zegt: mijn land, mijn zender, mijn verantwoordelijkheid. Niet zo gek, als je nagaat dat er in Londen allerlei comité’s rondlopen, die zich regering noemen, maar het niet zijn. De Vrije Fransen onder leiding van een nogal onbekende officier Charles de Gaulle bijvoorbeeld, is dat een regering of is die lastige Fransman niet meer dan Sjors van de Rebellenclub? En de Polen? De Tsjechen? De vrije Albanezen?

Bij de BBC willen ze op zondagavond achter-elkaar de volksliederen spelen van alle volkeren die op een of andere manier onder de vaan der vrijheid in Londen vergaderd zijn... en een moeite dat het de BBC kost om de melodieën te pakken te krijgen, er zijn geëmigreerde vrijheidshelden bij die hun eigen volksliederen niet kunnen zingen, zo schor zijn ze van ontroering. En dan zal dat deftige gezelschap van twee en drie hoog in het Stratton House, dat zich de regering van het Koninkrijk der Nederlanden noemt, eventjes eigen zendtijd krijgen met eigen verantwoordelijkheid? Het verluidt dat Churchill voor dit grandioze idee geen snars voelt. Winston heeft een geheugen als een oude olifant. Hij denkt nog steeds met smart aan het eerste en laatste onderhoud dat hij met Jonkheer de Geer mocht hebben. Maar, zo vertelt de gaande en komende man in de wandelgangen van het regeringsgebouw vol moed, beleid en trouw, die kleine heksenmeester van een Gerbrandy heeft het toch voor elkander gekraaid. Bij Miss Reeves... nu ja, ik denk dat er ook wel een hogere autoriteit bij te pas zal zijn gekomen.

Hoe het ook zij, een eigen Nederlandse zender zal spoedig in de lucht

16