Daar zaten wij, impressies over 'Londen '40-'45'

overhaaste vlucht uit Zeeuws Vlaanderen (‘op alles hadden ze, nondezju, gerekend, behalve op een nederlaag’) zijn een dozijn of wat stevige boerenjongens van het blauwe wapen uit de vette klei mee naar Londen gezogen. Het zand knarst nog tussen hun kiezen en het gras groeit nog uit hun oren. De Engelsen beginnen nu een beetje aan die martiale figuren te wennen; aanvankelijk dachten ze dat het Nederlandse Veldmaarschalken waren. De marechaussee achter zijn schavotje zit zich dag-in, dag-uit gewoon te verdoen van verveling met toeslag voor verblijf buitenslands. Eén hoog in het Stratton House is weliswaar een bordeel gevestigd (‘Nightclub, gespecialiseerd in bottle parties’), maar dat etablissement opent pas tegen elven ’s avonds de poort, dus, ergo, zodoende...

Dan komen twee hoog de duizend generaals van de vrije Polen en de rest van het gebouw is verder helemaal van Nederland. Den Haag doet nog een beetje onwennig in die vreemde omgeving, maar wees niet bang, de geest van de gezonde ambtenarij is evenals het leven overal.

In Clochemerle was de pissotière het centrum van de politiek, hier is de politiek het centrum van de urinoir. Een Excellentie die (naast je staande) een plasje doet, verliest water en waardigheid. Hoge Pieten lopen vrij en onverveerd over de gangen. Ze gaan vrijelijk met de daggelders om en wippen bij deze of gene ambtenaar even binnen. Maken een praatje op de gang. Minister-president De Geer is een nimmer opdrogende bron van ontmoediging. Dat weet het hele Stratton House en vermoedelijk zullen buiten het gebouw ook wel een paar mensen er iets over hebben horen verluiden.

Verder weet heel Stratton House (plus de belendende planeten), dat minister Van Kleffens aan een boek werkt: ‘De overweldiging van Nederland’, in het Nederlands en het Engels. Het is een, ietwat achterafse verdediging van Nêerlands strikte onzijdigheid, ook toen Engeland reeds met Nazi-Duitsland in oorlog was. Het is het enige boek waarop de Engelsen nu beslist niet zitten te wachten, maar minister Van Kleffens verstaat de voor een diplomaat zeer zeldzame kunst om op het juiste ogenblik het verkeerde woord te spreken. Het ergste is evenwel dat het boek in een steriel proza is geschreven, met hier en daar een poging tot pathos waar je tenen los van in je schoenen gaan liggen. Het is dan ook echt niet zo, dat het boek een overweldigende ontvangst ten deel valt, de recenties zijn hartelijk doch koel. Trouwens, min of meer synchroon aan de verschijning van het boek, verschijnen ook de Duitse bommenwerpers boven Londen. Het hoofd van de Britten staat niet naar uiteenzettingen over de doeltreffende strikte neutraliteit van ‘Dutch uncle Van Kleffens’. Elke ochtend moeten de stralen van de septemberzon zich door een dichte stofwolk boren, die boven Londen hangt. De dokken staan in de fik, als ik van mijn

15