Daar zaten wij, impressies over 'Londen '40-'45'

om dingen die niet zullen gebeuren. Maar ik moet toegeven, theoretisch zit de kans er wel in.’

‘Moet ik dat als een geruststelling opvatten?’

‘Als ik aan het eind van de oorlog nog iets te vertellen heb, sta ik ervoor in, dat ik zal proberen deze kwestie zo eerlijk mogelijk af te handelen.’ Ik kon niet zeggen dat dit elastieken antwoord me erg geruststelde. Ik ben nu eenmaal wantrouwend van natuur. Maar omdat mij geleerd is dat meer vliegen het slachtoffer worden van honing dan van azijn, zei ik bloemzoet:

‘Als u met zoveel begrip tegenover deze kwestie staat, zoudt u ook nu reeds een beslissing kunnen nemen, die de eerlijkheid voor later waarborgt.’

‘HoeT

Ik dacht: pas op, elke oplossing die je nu voorstelt, gaat hij op technische gronden afwijzen. Hoe kan ik de juistheid van die technische gronden beoordelen?

Ik zei:

‘Och, ik zou al gerustgesteld zijn als ik precies wist hoeveel geld van de vakbeweging in Engeland ligt en waar het ligt. Kan ik de opgaven van de banken niet eens vertrouwelijk ter inzage krijgen?’

En laat hij nu in dat voorstel zijn gestapt, de brave Hugh Dalton! Moge de nagedachtenis van Lady Fitzmore geprezen worden. Door haar hobby waren we tenminste ergens beland.

Jan Lebon en ik kregen de lijsten (eindeloze lappen papier) keurig op ons bureau. We voelden een nationale plicht. De minister van Justitie heeft de lijsten ook kunnen inkijken en niet maar eventjes.

In dit spel van miljoenen, komt nu een andere vreemde gast meedansen. De bloemenkoopman Amand.

Een jaar of wat geleden was hij uit Nederland naar Engeland geëmigreerd. Hij had zich niet laten naturaliseren. Eenmaal Nederlander, altijd Nederlander.

Van dat Nederlanderschap profiteerde hij in het begin van de oorlog. Voor hem geen dienstplicht, hij woonde in Engeland. De Engelse regering kon hem niet grijpen en de Nederlandse greep hem niet. Maar nu zat die Nederlandse regering - zijn regering - in Londen en wilde dienstplicht invoeren voor alle Nederlanders van een bepaalde leeftijdsgroep, die buiten Nederland verbleven. Voor de zeelui gold vaarplicht, voor de landrotten dienstplicht. De oorlog ging immers door.

De regering van Koningin Wilhelmina vaardigde derhalve een Koninklijk Besluit uit, waarin de dienstplicht werd afgekondigd.

Amand moest ook opkomen. Daar had hij nog steeds geen zin in. Hij liep

101