Daar zaten wij, impressies over 'Londen '40-'45'

‘So what?’

‘Mijne Heren, er zijn op het continent enorme kapitalen van Engelsen in handen van de Duitsers gevallen. Onze regering neemt nu alle vijandelijke vermogens in beslag. Na de oorlog gaan we eens kijken wat de Duitsers van het Britse vermogen hebben overgelaten. Dan hebben wij dat vijandelijk vermogen om ons voor eventueel verlies schadeloos te stellen.’

Ik weet niet meer wat ik toen heb gezegd. Uit het verslag, dat Lebon mij later heeft uitgebracht, kan ik opmaken dat het een der langste commentaren op het nieuws was, dat ik ooit heb uitgesproken - en in elk geval niet het zachtaardigste. Het was een vruchteloos pleidooi. Hoe bozer wij werden, hoe vriendelijker Peerdrupsje zich gedroeg. Als twee geslagen honden verlieten de gasten het Concertgebouw.

Bij een armoedig kopje thee van Lyons sloegen we beraad. Dat we niet bij de duiten konden komen, daar zouden we geen slapeloze nachten van krijgen. Maar stel je voor dat de Engelsen inderdaad na de oorlog de gelden van de vakbeweging inpikten als schadeloosstelling voor hun eigen verliezen -en we hadden niet alles gedaan om dat te voorkomen - hoe zouden we ooit één van onze Nederlandse vriendenjin de trouwe blauwe ogen durven kij ken ? We gingen om raad en bijstand naar Walter Loeb, die in zijn pink meer benul van financiën had dan tien ministers van Financiën in hun hele lichaam bij elkaar.

Het wispelturige lot had ons tweeën naar Engeland gesmeten. We hadden samen met de vakbeweging de reddingsbrigade besproken. Nu zaten zij aan de overkant. En wij, met ons tweetjes in Londen.

Bij alle zorgen die we persoonlijk al hadden, kwamen er nog altruïstische kwellingen bij. En het was geen vrolijk vooruitzicht, dat Walter ons kon bieden. Londen kreunde toen onder de Duitse bombardementen. De Engelse steden vielen in puin.

Walter zei:

‘Al die schade wordt geschreven op de rekening ‘Vergoedingen’. Miljarden en miljarden. De Duitsers zullen het eens allemaal moeten terugbetalen.’

‘Dacht je dat de geallieerden de fout van het vredesverdrag van Versailles van 1918 zullen herhalen?’

‘De enige fout van het verdrag van Versailles was, dat het nooit toegepast is.’

Vervolgens zwom Walter met brede lome slagen door een wijde zee van zwart pessimisme. Het aantal mogelijkheden dat de duiten voor eeuwig en altijd verloren zouden gaan, was volgens hem onvoorstelbaar groot. We konden ons beter onmiddellijk met de gedachte vertrouwd maken: afschrijven.

98