Daar zaten wij, impressies over 'Londen '40-'45'

was het een meesterlijke regeling. Sommige bij de beraadslagingen betrokkenen, waren eigenwijs. Die maakten voor hun eigen organisatie ook nog een aparte regeling. De VARA bijvoorbeeld bracht ruim een ton naar Engeland en bepaalde dat van haar drie dagelijkse bestuurders in elk geval een groep van twee toegang tot haar kluis zou hebben. Andere organisaties deden aan de centrale regeling mee, maar troffen ook nog bijzondere maatregelen. De fabrieksarbeidersbond was ’t snuggerste. Die gaf het geld gewoon te bewaren bij de Engelse Fabrieksarbeidersbond. Alles bij elkaar zal er op deze wijze ruim vier miljoen in Londen terecht zijn gekomen.

Men kon niet zeggen dat iedere deelnemende organisatie perfect op de hoogte was van wat anderen hadden gedaan.

Toen braken de zonnige, sombere Pinksterdagen van 1940 aan. Tom Smeding vond dat hij voor een paar dagen zijn Londense home wel eventjes kon verlaten. Hij wipte voor de feestdagen naar Nederland over. Maar Hitler maakte gebruik van de Pinksterstemming en viel op 10 mei Nederland binnen. De strijd duurde korter dan velen hadden gedacht. Op de veertiende mei 1940 ’s avonds hoorden Jan Lebon van de VARA en ik in Haarlem het bericht van de capitulatie. We besloten een kansje te wagen naar Engeland uit te wijken. Het lukte. Het scheepje, waarmee we de overtocht ondernamen, werd onderweg beschoten door Duitse jagers en bommenwerpers. We deden twee dagen over de oversteek, maar toen waren we in elk geval in een oorlogvoerend land, dat niet was bezet. Lebon was één van de drie VARA aangewezen bestuurders, nog één collega van hem moest eveneens in Londen zijn dan waren de ruim honderdduizend gulden van de VARA safe.

Maar er was geen van de andere twee aangewezenen naar de vrijheid ontsnapt.

Hoe stond het met de vakbeweging? Na een paar weken gingen we eens op verkenning uit. We hadden eerst wel andere zorgen gehad. Maar nu wilden we toch wel eens weten welke Nederlandse vakbonders in Engeland waren aangeland. Waar konden we dat beter informeren dan bij de bank waar de spieën lagen?

Bij de Midland Bank werden we gul ontvangen. Vreemde gasten, maar welkom dat we waren! In de mooiste ontvangkamer was de beste stoel voor ons; en we kregen elk een grote Havana in ons hoofd geduwd. De gasten uit Nederland waren gekomen. Eindelijk.

‘Waarom eindelijk? Zijn wij dan de eersten?’

Inderdaad we waren de eersten. Nog niemand van de tien lieden, die de vakbeweging had aangewezen, had zich gemeld. De conclusie was duide

96