De huidige situatie van het Joodse volk

officiéél beëindigd, maar dat wil nog niet zeggen dat alle ballingen direct thuiskomen. Naarmate de ballingschap minder als zodanig wordt gevoeld, en dat is in alle grote centra het geval, zal de moeilijkheid van de immigratie en de heersende nood op economisch gebied in Israël menigeen afschrikken. Wij wezen daarom reeds in het hoofdstuk over Noord-Amerika. Maar wat is de positie van de Jood die op het ogenblik de terugkeer naar Zion niet overweegt? Zoals gezegd is hij zeer gevoelig voor alles wat Israël doet op het terrein waar hij mee te maken heeft. Ik herinner mij de brieven over de Israëlische pers inzake de politionele actie in Indonesië. De pers in Israël was uiterst verbolgen over die actie. Mijn briefschrijvers in Nederland eveneens — over die verbolgenheid. Stak daar niet de adder van: ’Laat Israël toch ons niet schaden.’ Dit was in mijn herinnering het enige voorbeeld van een verschil tussen het Israëlische en het Nederlandse standpunt. Maar voor de Joodse burgers van andere landen waren er veel vaker verschillen. Dan wordt de staat waarmede men wel verbonden is en waar men niet woont en op wier politiek (en hier ligt het kritieke moment) men volstrekt geen invloed kan uitoefenen, een belasting. Ik noemde deze negatieve factoren opzettelijk het eerst. Ik heb nu dan gelegenheid op de positieve te wijzen. ’De wet op de terugkeer’, waarop ik

74