De huidige situatie van het Joodse volk

de lezer een schat van litteratuur kan vinden.¹) Turkije werd door zijn plaats en staatkundig karakter (Byzantium-Constantinopel was een oud handelscentrum — de Joden waren voor de Mohammedaanse Turken meer acceptabel dan de Christenen) als vanzelf het voornaamste nieuwe centrum der Joden, die verdreven waren van het Pyrenese schiereiland. Hoewel verdere verschuiving gedurende de volgende periode van onrust en revoluties niet uitbleven, was dit de grootste emigratiegolf in de Joodse geschiedenis tot 1881, na de progroms in Rusland.

Dan is de richting volkomen veranderd — niet langer trekt de Jood van land tot land in Europa, hij trekt over de oceaan en neemt een zeer actief aandeel aan de haast miraculeuze ontwikkeling van Amerika. Eveneens rond 1880 trekken jonge Joodse idealisten naar het land der vaderen, Palestina, om er te sterven, zoals vele Joden in vorige generaties hadden gedaan) maar om er te werken en het verlaten land opnieuw door eigen hand tot leven te brengen.

>) o.a. Brugmans en Frank — Geschiedenis der Joden in Nederland; J. Zwarts — Hoofdstukken uit de geschiedenis der Joden in Nederland: Maandblad voor de Geschiedenis der Joden in Nederland; Artikelen en mono-graphieën van dr J. Meger, mr J. Prins, S. Seeligman, Vaz Dias en da Silva Rosa in ’De Vrijdagavond’ en andere bladen. De belangstellende lezer raadplege de uitmuntend uitgeruste bibliotheken van de Port. Isr. Gemeente en van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam (Rosen-thaliana).

17