Het kleine land en zijn groote schoonheid

schoonheid verliezen, als de oude, zware molen er niet langer zou staan. Iedere Amsterdammer weet hoe groot het schoonheidsverlies was, toen eenige jaren geleden de beroemde Koenenmolen aan het vuur ten prooi viel en zal dus dubbel bedroefd zijn, als eerlang de laatste paltrok-zaagmolen, een der laatst overgeblevene van dit fraaie molentype in het ge-heele land, onder den sloopershamer zal vallen — al zal hij dan ook troost en verheugenis vinden in de gedachte, dat de molen „De Gooijer”, de eenig overgeblevene der zes en twintig bolwerkmolens, die jaren lang in vervallen toestand stond te treuren, hersteld, in zijn oude glorie en in vol bedrijf praalt. De forsche bovenkruier op zijn berg te Ede, de ronde molen, ook op een berg ten troon, te Heeze, de merkwaardige wipmolen in Den Horn, bij Aduard, zij en zoo vele andere dragen in hooge mate bij, behooren tot, zijn onafscheidelijk van de schoonheid onzes lands, die benadeeld en geschonden wordt als men er de prachtige arbeids-titanen uit verwijdert. Het noodeloos sloopen van molens is dan ook een van de ergste misdrijven, die men jegens het vaderland plegen kan — en als het geschiedt, is het bijna altijd zonder noodzaak, want de windmolen staat in geen enkel opzicht achter bij het door motorische kracht gedreven pomp-, maal- of zaagwerktuig. Hij heeft er zelfs veel op vóór, want zijn beweegkracht kost niets, is onafhankelijk van storingen in electriciteitsfabrieken en andere kwade invloeden. Hoeveel brandstof zou ten tijde van den wereldoorlog niet voor de spoorwegen, voor de ny verheid, de scheepvaart en voor huisbrand beschikbaar zijn geweest, indien eens al onze polders en waterschappen wind-bemaling hadden gehad? En wat zou er van de bemaling en dus van geheele gewesten zijn geworden, indien tijdens dat ontzaglijke treurspel een vliegenier bij vergissing een bom op een onzer electriciteitsfabrieken had laten vallen, zooals er een geworpen werd op Zierikzee?

Het is dan ook niet alleen een vergrijp aan de schoonheid, doch ook aan de economie des vaderlands, als men, op grond van gewoonlijk zeer problematische voordeelen, onze windmolens slecht.

Er gaat ook meer te loor dan dit alles, als de molens verloren gaan, en wel een bijzonder belangwekkend stuk van hetgeen men folklore noemt: de taal, die de molenaar door middel van zijn molen spreekt. Nu reeds ziet men slechts zeer zelden een molen, versierd op de oude, karakteristieke wijze, als de molenaar of een lid van zijn gezin in het huwelijk treedt, of wan-

58