Het kleine land en zijn groote schoonheid

tusschen veen en zand, ligt het oude stedeke te midden zijner geduchte wallen, die historisch monument en schoonheids-element tevens zijn. Een prachtige kerk, een fraai 16de eeuwsch stadhuis en eenige andere mooie oude gebouwen sieren het regelmatig aangelegde stadje, dat na een bewogen verleden nu vredig ligt in den krans zijner daaraan herinnerende bolwerken en ravelijnen, die uit de breede vestinggrachten oprijzen en met de huizen en torens, die er overheen gluren, een onverbrekelijk geheel van ongemeene bekoorlijkheid vormen, dat niet licht uit het geheugen verdwijnt.

Nu wacht, niet ver verwijderd, het Sticht. Zijn hoofdstad zagen wij reeds en dus wenden wij den blik naar Amersfoort, welks fraaie toren, dien het volk hier den Langen Jan noemt, zooals de Middelburgers het hun Abdijtoren doen, in wijden omtrek zichtbaar is. Ook hier zijn het overblijfselen van de oude vesting, die belangrijke elementen van het stadsbeeld vormen; en daarbij is er een, dat in het geheele land geen weerga vindt: de Koppelpoort, het prachtige 15de eeuwsche bouwwerk, land- en waterpoort tegelijk, dat daar staat als een tastbare werkelijkheid geworden sprookje. Anders, doch weinig minder schoon, is een andere waterpoort, de Monnikendam, en nu midden in de stad staat de Kamper-Binnenpoort, als middelpunt van de uiterst merkwaardige straat, die de Muurhuizen heet, ter plaatse van de omwalling uit de 13de eeuw, een museum van oude huizen, van zeer bijzonderen bouw, uiterlijk en ligging, als nergens elders in den lande. Er zijn nog andere overblijfselen der oude versterking, die elk hunne omgeving beheerschen en overal in de stad staan oude openbare gebouwen en woonhuizen aan typische grachtjes en straatjes, omlijst door de in fraai beplante wandelplaatsen herschapen bolwerken van de laatste omwalling. De stad leunt tegen haar Berg, den boschrijken heuvel, thans grootendeels villapark, met verrukkelijke uitzichten over de prachtige omstreken. De oude veste aan de Eem en de natuur óm haar zijn versmolten tot een harmonische eenheid, zoo bekoorlijk, als zelfs in ons schoone land zeldzaam is.

Tot op zekere hoogte geldt dit ook van dat andere oude Utrechtsche stadje, Rhenen. Ook hier de prachtige ligging tegen en op een hoogen heuvelrug, maar dan met den Rijn, aan welken de stad haar naam ontleent, aan den voet en het wijde verschiet van de Betuwe daar achter, alles beheerscht door den prachtigen, Gothischen Cunera-toren — een van die even machtige als schoone torens in kleine steden en zelfs in

38