Amsterdam, die groote stad

Beurssteeg, tusschen Rokin en Dam, waarmede het Beurspleintje en het Beurspoortje (Vijgendam), laatste overblijfselen van de Beurs van Hendrick de Keijser, verdwenen.

In de twintigste eeuw is de voornaamste verbreeding, die van de Vijzelstraat, gevolgd door de demping van de Vijzelgracht. Het is te hopen, dat het daarbij zal blijven en o.a. de Utrechtschestraat en de Leidschestraat onverbreed gelaten zullen worden, want het slaan van wijde gaten in de grachtwanden is ernstige aantasting van het karakter der grachten en vergroving van het stadsbeeld — dat overigens toch reeds op vele plaatsen belangrijke wijzigingen heeft ondergaan en in de meeste gevallen geen gunstige.

Daar is, bij voorbeeld, de Plantage. Eertijds was zij min of meer een buitenwijk, al was zij ook binnen de wallen gelegen. Er waren eenige vrij groote buitenplaatsen (waaruit Artis is ontstaan), verschillende theetuinen (de Griekentuin, de Fransche Tuin, De Koningskroon, De Ver-eeniging, Eik en Linde) en vele gelegenheden „waar gelagen werden gezet”. Dan was er de Parktuin met de Parkzaal, waar concerten en andere uitvoeringen werden gegeven. Ten slotte de Hortus Botanicus. Aan den overkant van het eerste gedeelte van de Muidergracht, thans vormende den vijver van het Hortusplantsoen, bevond zich het St. Anthonieskerkhof. De Nieuwe Prinsengracht liep door tot hetgeen later het Entrepotdok zou worden. Het eerste stuk werd gedempt; daar werd het Panorama gebouwd, dat onlangs werd afgebroken. Het andere is de tegenwoordige vijver van Artis. Over deze gracht lag in de Middenlaan een wipbrug. Alles met elkander droeg een min of meer landelijk karakter. De buitenplaatsen zijn er nog, in den vorm van den tuin van Artis. De theetuinen zijn verdwenen. Van den Parktuin is nog slechts een gedeelte overgebleven, het A. C. Wertheimpark; de rest is in een kaal, open sportterrein veranderd, nadat de Parkschouwburg, die de Parkzaal vervangen had, was afgebroken. De zalen van Koningskroon (Kerklaan) en Vereeniging (Doklaan) bestaan niet meer. De min of meer rustieke lanen zijn weinig fraaie straten geworden. Weliswaar is de traditie van amusementscentrum niet geheel van de Plantage geweken, want er zijn nog altijd drie schouwburgen, en vindt men er nog veel groen in Artis, Wertheimpark en Hortus, maar overigens onderscheidt zij zich weinig van vele andere nieuwere stadswijken.

De Dam heeft eveneens een belangrijke metamorphose ondergaan. Tot het einde van de 19de eeuw stond daar aan den ingang van het Damrak het quasi-Grieksche front van Zochers Koopmansbeurs. Tusschen Dam

3i