Amsterdam, die groote stad

Albert Cuypstraat), Huidevetterssloot, Nieuwe Prinsengracht (thans Prinsenlaan). In de 20ste eeuw: Rokin (tusschen Industria en het St. Pie-terspoortje, weldra tot het Spui), Vijzelgracht. Van de Lijnbaansgracht werden stukken gedempt, o.a. wat nu de Valckenierstraat is, alsmede het Kleine-Gartmanplantsoen.

Herhaaldelijk werd gezind op demping van de twee fraaiste radiaalgrachten, de Reguliersgracht en de Leidschegracht. Het is wellicht aan het krachtdadig optreden van wijlen Jan Veth, voornamelijk door middel van zijn voortreffelijk boekje Stedenschennis, te danken, dat de prachtige Reguliersgracht niet in een ziellooze straat, als de Spuistraat is, werd herschapen. De Leidschegracht is zelfs nu nog niet veilig; het overblijfsel van het Rokin, een stuk van den eigenlijken Amstel, evenmin.

Dempte men in het verleden ter wille van het verkeer o.a. zoogenaamd ter ontlasting van drukke straten, ook thans nog geldt dit motief, maar is er een tweede bij gekomen, namelijk het gebrek aan parkeerplaatsen voor automobielen. Volgens de dempers en sloopers moet de schoonheid, moet het wezen, het karakter der stad geofferd worden nu aan dezen, dan aan genen waan, aan de grillen en grollen van het even enerveerende als doellooze jagen en jachten van dezen zinneloozen tijd. Het argument is dan, dat men van de oude stad geen museum moet maken, dat zij bestemd is city te worden en dat men haar daarvoor gaandeweg, naar mate de ontwikkeling in deze richting voortschrijdt, geschikt moet maken. De juiste stelling is echter, dat deze ontwikkeling zich moet voegen naar de oude stad. Het kan — zooals de eigenlijke city, de Londensche, bewijst. Want daar speelt zich het geweldige zakenleven af in een warnet van veelal smalle, kromme straten en stegen. Wat daar kan, is ten onzent, waar alles zoo veel kleiner en bescheidener is, evenzeer mogelijk. Gelukkig dat het aantal dergenen, die deze zienswijze toegedaan zijn, in den loop der jaren zoodanig is toegenomen, dat zij dikwijls in staat zijn verkeers-, parkeer- en soortgelijk vandalisme te verijdelen. Een oude vestingstad is nu eenmaal niet geschikt te maken voor „snelverkeer” en andere bezoekingen van dit gezegende tijdsgewricht — tenzij men te werk gaat a la Hausmann: balayer les vieux faubourgs—weshalve verkeer enz. zich moet voegen naar de oude stad. Het dientengevolge gematigde verkeers-tempo is geen ongeluk, veeleer het tegenovergestelde.

Veel erger dan alle dempingen is echter het onherroepelijke onheil, dat de bouw van het Centraal Station in het IJ aan de stad heeft toegebracht. Het eerste station van de Hollandsche Ijzeren Spoorweg-Maatschappij stond aan de Haarlemmer Trekvaart, ongeveer waar zich thans het

25