Amsterdam, die groote stad

beurtenis verwekte zoo groote ontsteltenis, dat zij aanleiding werd tot de stichting van de Vereeniging Hendrick de Keijser, welker doel is „belangrijke oude gebouwen te koopen of op andere wijze te verwerven, zoo noodig te restaureeren en voor ondergang te behoeden”. Deze Vereeniging heeft in den loop der j aren ettelijke tientallen fraaie huizen en andere gebouwen, te Amsterdam en elders, in eigendom verkregen en in hun ouden luister doen herleven.

De Hoogesluis werd verlaagd en met obelisken en diverse tirelantijnen „versierd”.

De Blauwbrug, die er uitzag precies als nu nog de Magerebrug, werd afgebroken en vervangen door een verfoeilijke imitatie van Parijsche bruggen uit de tweede helft van de 19de eeuw.

Vele hooge boogbruggen werden verlaagd, door toepassing van het eenvoudige procédé van het leggen van eenige ijzeren balken, een meter of wat beneden het vroegere niveau. Vele wipbruggen verving men door meestal banale, soms zeer leelijke steenen bouwsels, door draaibruggen of door gemechaniseerde klapbruggen, zoodat er nu in de stad nog slechts drie bruggen van het oude, fraaie hamei-type, dat het stadsbeeld zoo verlevendigde, aanwezig zijn, te weten de Magerebrug (met veel moeite bij noodig geworden vernieuwing gered), de brug over de Bickersgracht (beide dubbele wippen) en die over de Groenburgwal in de Staalstraat. Sedert eenige jaren heeft men hier en daar metalen, gemechaniseerde bruggen van het hamei-type geplaatst. Men kan er vrede mede hebben, doch zij missen de sierlijke lijnen van het oude houten prototype.

Hoevele woon- en andere particuliere huizen uit de 17de en 18de eeuw afgebroken, of, wat gewoonlijk nog erger is, verbouwd, geschonden en verhannest werden, is niet na te gaan. Het aantal is legio. In vele gevallen zal ongetwijfeld bouwvalligheid oorzaak van de slooping zijn geweest, hoewel ook dan waarschijnlijk restauratie nog wel had kunnen helpen. Maar in veel meer gevallen was amotie stellig niet noodig. In gedachteloosheid, gebrek aan piëteit, „meegaan met de eischen des tijds,” (welk een tijd en welke eischen!) is de oorzaak van veel onheil te vinden.

Ook op de groote grachten, die in hun geheel onaantastbare monumenten behoorden te zijn, omdat hun weerga nergens ter wereld is te vinden, is op de ergerlijkste wijze huisgehouden. De stad zelf ging voor, door de reeds gememoreerde aantasting van de bruggen. Vele particulieren volgden. Vele huizen werden afgebroken, om plaats te maken voor bank- en handelskantoren. Zelden werd er dan naar gestreefd het nieuwe ondergeschikt te maken aan het oude. Bij verreweg de meeste architecten der

23