Amsterdam, die groote stad

de Baangracht (Lijnbaansgracht) en Gieterstraat, welke toen moderne inrichting blijkbaar geen naam droeg. Wellicht was het de meelfabriek, die later Dé Weichsel werd genoemd.

In de Buitensingelgracht bevonden zich verscheidene zwanenhokken en paardenwedden. In den Buiten-Amstel lagen eenige gebouwen van zeilen roei-vereenigingen; één, Fortuna, sinds lang ontbonden, had haar zetel in eenige bogen van de Hoogesluis.

Het aantal der torens, die de stad versierden, was grooter dan in onze dagen. Behalve de nog bestaande, waren er de toren Swijght Utrecht (hoek Nieuwe Doelenstraat en Kloveniersburgwal), de Jan Roodepoortstoren (op de Torensluis), de Heilige Geest- of Haringpakkerstoren (op de Haringpakkerij, thans Prins Hendrikkade, bij de Martelaarsgracht).

De stad was eenige schouwburgen rijk. De grootste en voornaamste was „de Comedie”, zijnde de Stadsschouwburg, in de wandeling „De Houten Kast” genoemd, op het Leidscheplein. Verder de Hoogduitsche Schouwburg, in de Amstelstraat (later Grand Theatre genoemd); de Salon des Variétés, Amstelstraat hoek Paardenstraat; de Fransche Schouwburg, Amstel bij de Halvemaansteeg (later Schotsche Zendingskerk, nog later vergaderzaal, thans verlaten); het theater Tivoli, in de Nes; de Schouw-burgloge, op de Schans (Weteringschans), later in de Plantage Parklaan. Er was bovendien een zomer-theater, op de Buitenschans, ongeveer ter plaatse waar thans het Rijksmuseum staat. Dit waren geenszins de eenige inrichtingen van vermaak. Doch over de gelegenheden waarin en de wi jze waarop de Amsterdammers zich verpoosden, zal later gesproken worden. Vele markten werden in de stad gehouden en dus waren er ook waaggebouwen. De fraaie Waag op den Dam werd afgebroken ten tijde van Lodewijk Napoleons verblijf te Amsterdam, omdat zij ’s vorsten uitzicht in den weg stond. Wijkmeester Meijer noemt als bestaande ongeveer 184.0: de Regulierswaag op de Botermarkt (Rembrandtsplein), de Westermarktwaag, ook wel Westerhal genoemd, en de St. Anthonieswaag op de Nieuw-markt. Zij hadden toen echter reeds hare oude bestemming verloren. Meijer verhaalt dat zij, in de genoemde volgorde, gebezigd werden als Militaire Wacht (later werd er een politiebureau in gevestigd, dat, toen het gebouw ongeveer 1875 ^werd afgebroken, vervangen werd door het bureau hoek Reguliersbreestraat en Halvemaansteeg), IJkplaats van het Gewicht en Werkplaats der Stads-Verlichting.

De Beurs, door Hendrick de Keijser gebouwd, later eenigszins gewijzigd, stond op het Rokin, op een gewelf boven het water, ongeveer waar zich nu het gebouw Industria bevindt. Zij werd ongeveer 1840 afgebroken en ver

14