Joods huwelijks- en echtscheidingsrecht

HUWELIJK

III.5.a.i Absolute Vereisten III.5.a.i.i Persoonlijke status: III.5.a.i.i.i Leeftijd¹III.5.a.i.i.i.i De man

Tot dertien jaar wordt een man als minderjarige beschouwd en dus is elke rechtshandeling die hij verricht, zoals kidoesjien, ongeldig². Als hij dertien jaar is (bar mitswa), is hij verplicht de mitswot (religieuse ge- en verboden) in acht te nemen³. Hiervan wordt afgeleid dat hij dan rechtsgeldig rechtshandelingen kan verrichten.

De Tanna'iem (eerste eeuw n.Chr.) adviseerden echter al dat 18 jaar een geschikte leeftijd voor een man is om te huwen⁴. De man was op die leeftijd al actief in het economische leven en self-supporting en dus klaar om te huwen. Niet alleen in termen van emotie en sexualiteit, maar ook in economische termen.

Deze leeftijd komt ook overeen met de in de Middeleeuwen gangbare leeftijd. Maimonides schrijft hierover⁵;

"De verstandige volgorde voor een persoon is, om eerst een broodwinning te kiezen, waarmee hij in zijn levensonderhoud kan voorzien, dan een huis te kopen en vervolgens een vrouw te kiezen. Een dwaas kiest eerst een vrouw, koopt dan een huis en zoekt - tegen het einde van zijn leven - een beroep of wordt onderhouden uit liefdadigheidsfondsen."

67

¹  In het Romeinse recht golden ook bepalingen m.b.t. de leeftijd: een man moest 'pubes' en de vrouw 'viripotens' (I.i.io.pr) zijn. Dit werd later vastgesteld op respectievelijk 14 (man) en 12 (vrouw) jaar. Zie Hugo de Groot, Inleidinge, noot 63,1.5.3.

²  Yad, Hilch. Isjoet 47en S.A.E.H. 43.

³  mAwoth 5:21.

⁴  bKidd. 29b. voor een reëel overzicht zie Adiel Shremer, "Ben shmona esree le-choepa" [achtien jaar geschikt voor trouwen: de leeftijd van huwelijk van Joden in Israël in de tijd van de tweede tempel, de Misjna en de Talmoed", in Y Bartal & Y Gafni (eds.), Eros, eeroesin ve-isoerim [Eros, verloving en verboden], Jerusalem 1998. Zie daar ook een korte behandeüng van trouwleeftijd van vrouwen.

⁵  Yad, Hilch. De'ot 5:11.