Joods huwelijks- en echtscheidingsrecht

HUWELIJK

- in short, for any situation that involves a man's legal claim on a woman's sexuality."¹

Dat er geen sprake is van een koopovereenkomst - van een Kaufehe -blijkt uit het vervolg in de Talmoed² waarin wordt uiteengezet dat "ruil" geen methode is voor de 'verwerving' van de vrouw. Ook het endosseren van een vordering³ is geen methode om een vrouw te verwerven. Bij alle andere overeenkomsten zijn ruil en het endosseren van een vordering wel geaccepteerde manieren om een overeenkomst aan te gaan. Ook een ander aspect weerspreekt het karakter van de handeling als koopovereenkomst; een slaaf en vee kunnen door de eigenaar verder worden vervreemd; een vrouw niet.

Bij zakelijke overeenkomsten hebben getuigen een bewijsfunctie. Zonder getuigen is de overeenkomst geldig. Bij het aangaan van een huwelijk is de aanwezigheid van getuigen constitutief. Een ander verschil in het Joodse recht is dat men vormloos kan terugkomen op een reeds aangegane overeenkomst; bij een huwelijksovereenkomst is dit niet mogelijk.⁴

Ook het feit dat alleen de man de overeenkomst kan laten ontbinden, duidt er op dat hier geen sprake is van een Kaufehe. Voorts is het niet logisch dat - nu in deze misjna drie alternatieve, gelijkwaardige manieren van verwerving worden genoemd - een ervan de

51

¹  Judith Romney Wagner: "Chattel or Person? The Status of Women in the Mishnah", Oxford University Press. New York/Oxford 1988 pag. 27. Maar zie J. Hauptman: "Rereading the Rabbis: A Woman's Voice", Westview Press Oxford, 1998 op pp. 13 en 74 voor een ander gezichtspunt in deze discussie. Voor een recent overzicht van dit verschil van mening tussen deze twee belangrijke geleerden, en over de oorsprong van de ketoeba, zie: Greniman D., "On the Origins of the Ketubah", Nashim 4,84-118, 2001.

Rabbijn Ludwig Lichtschein: "Die Ehe nach mosaisch-talmudischer Auffassung und das mosaische- talmudische Eherecht", Leipzig 1879. P•¹⁰ Jakob Neubauer: "Beitrage zur Geschichte des biblisch-talmudischen Ehe-schliessungsrechts. Eine rechts-vergleichende historische Studie", Leipzig 1920 en de op pagina 8 vermelde voetnoten.

J.L. Saalschutz: "Das Mosaische Recht". Berlijn. 1853(2). p. 732.

L.N. Epstein: "Marriage, Purchase of Convenant". J.Q.R. 1940. pp. 271-275 en

"The Changing Conception and Status of the Betrothed". J.Q.R. Vol. 14. pp. 483-

499•

²  bKidd 3a.

³  bKidd 6b.

⁴  Kahane, noot 53, pp. 27-28 (Toch kedee diboer).