Joods huwelijks- en echtscheidingsrecht

OVERZICHT VAN HET JOODSE HUWELIJKS- EN ECHTSCHEIDINGSRECHT

scheiden.¹ Het is tevens voor haar verboden om met de minnaar te trouwen op basis van het principe "zoals ze verboden is voor haar echtgenoot wordt ze ook verboden voor de minnaar"². Rabbenoe Tam zei dat deze regel niet van toepassing is op overspel met een niet-Jood. Overspel met een niet-Jood maakt de vrouw dus niet verboden voor haar echtgenoot noch voor de minnaar³. Voorts stond hij de vrouw toe bij die minnaar te blijven nadat hij Jood was geworden, omdat - zoals rabbenoe Tam redeneerde - 'zoals zij niet verboden was voor haar echtgenoot is zij ook niet verboden voor haar minnaar.'⁴ Ook als haar eerste huwelijk eindigt door de dood van haar man, blijft de vrouw volgens sommigen verboden voor de minnaar⁵ omdat hij degene was die het gezinsleven vernietigde. Sommigen zijn echter van mening, dat een dergelijk verboden huwelijk toch geldig is, zelfs zo dat de man niet kan worden verplicht zich van haar te scheiden.⁶

De methodologie van Tosafot wordt ook wel 'pilpul' (casuïstiek) genoemd, een werkwijze met als doel in een veranderende maatschappij talmoedisch recht te kunnen blijven gebruiken. De vooronderstelling is dat er geen objectieve Halacha bestaat, althans is er geen centrale autoriteit meer (het Sanhedrin was afgeschaft in 369 n.Chr.) en moeten halachische beslissingen niet enkel op basis van autoriteit worden gebaseerd, maar meer op gelijkwaardigheid.

In wezen is sinds de afschaffing van het Sanhedrin het beslissingsmodel in het Joodse recht weer horizontaal en niet meer verticaal.

II.i.e.2 Codificaties

Vanaf het begin van de dertiende eeuw tot ongeveer de zeventiende eeuw zijn er in de Halacha verschillende codificaties geweest. De eerste was

24

¹  bKet. 51b.

²  mSota 5:1 dat teruggaat op Num. 5:22-24.

³  Tosafot bKet. 3b.

^4 41 Jose Faur: "The legal thinking of Tosaphot - an historical approach", in Dinee Israel Vol. VI pp. XLIII - LXXII, en daar zijn verwijzingen naar vroegere boeken en artikelen.

⁵  bYew. 24b en S.A.E.H. 11:1.

⁶  Rema op S.A.E.H. 159:3 ^en Otsar HaPoskiem, E.H. 11:1 nr. 44.