Joods huwelijks- en echtscheidingsrecht

HISTORISCH OVERZICHT

naar vroegere misjnayoth en halachische midrasjiem (vertellingen). De gebruikelijke term voor Talmoed is Gemara (stam g-m-r = leren). De tekst van de Talmoed is dialectisch, een discussie van beamen en ontkennen. De tendens in de discussies is het formuleren van abstracte juridische begrippen. Maar ook het aanpassen van de tekst aan de veranderende omstandigheden en de veranderde normen en waarden. Een voorbeeld in het familierecht is de nadere uitleg van mKidd. 1:1; waarin staat dat een van de methoden om een huwelijksovereenkomst aan te gaan de bijslaap is. Volgens de tekst van de Halacha is dit een geaccepteerde vorm, maar omdat dit een privé-handeling is - weliswaar met twee getuigen, maar dezen zien alleen de man en de vrouw een ruimte binnengaan, maar zijn geen getuige van de feitelijke handeling - kan het een bron van problemen zijn, zeker als er geen voorovereenkomst (sjidoech) is. Daarom werd bepaald dat:

"Een ieder die een vrouw werft op de markt, door bijslaap zonder een daaraan voorafgaande voorovereenkomst (sjidoech), en een ieder die zijn eigen scheidsbrief (get) herroept, die de geldigheid van een scheidsbrief betwist, die problemen veroorzaakt ten overstaan van een gerechtsdienaar, iemand die langer dan dertig dagen in de ban is gedaan en iemand die met zijn schoonmoeder samenleeft, wordt gegeseld."¹

Ook op het gebied van het echtscheidingsrecht worden sommige regels aangepast ten behoeve van de vrouw. De hoofdregel is dat de man de echtscheiding initieert en opdracht moet geven om de get (scheidsbrief) te schrijven en de schrijver hiervoor te betalen. Om te voorkomen dat door uitstel misbruik ontstond, werd bepaald dat de vrouw deze kosten zou dragen.

"En waarom wordt dit [betaling door de man] tegenwoordig niet meer gedaan? De rabbijnen legden de verplichting de vrouw op, zodat hij geen uitstel kon veroorzaken."²

In de periode van de Amora'iem ontstaat er een delegatie van bevoegdheden aan de chagamiem om een huwelijk te annuleren en om een huwelijk retroactief nietig te verklaren.

19

¹  bKidd.i2b.

²  bBB 168a.