Joods huwelijks- en echtscheidingsrecht

OVERZICHT VAN HET JOODSE HUWELIJKS- EN ECHTSCHEIDINGSRECHT

Hebra'isten (b.v. Hugo de Groot, John Selden) de Joodse wet wel gebruikt als vergelijkrecht en als inspiratie voor hun jurisprudentie. Het Joodse recht heeft veel te zeggen aan moderne juristen. Het is een rechtssysteem rijk aan ervaring en casuïstiek.

Het Joodse recht is het oudste nog levende recht. De oorsprong zijn de Tien Uitspraken¹ en de Tora² zoals die ongeveer 3000 jaar geleden op de berg Sinaï aan het Joodse Volk werden gegeven.

Wellicht zijn de Eshnuna en de Codex Hammurabi ouder - volgens bepaalde opvattingen gaan de Codex Hammurabi en de Tora terug op een zelfde oudsemitische bron, maar hebben ze zich langs gescheiden lijnen ontwikkeld - maar geen van die werken heeft zich zo voortdurend ontwikkeld en aangepast aan de omgeving als het Joodse recht³.

Ondanks het nomadisch leven van het Joodse Volk heeft de Halacha zich voortdurend kunnen ontwikkelen. In deze periode was er al tweemaal eerder een Joodse Staat⁴, maar meestentijds leefden de Joden zonder een eigen Staat, in vreemde landen, onderworpen aan regimes die vreemd waren aan hun eigen leefstijl en tradities. In deze ballingschap waren ze verplicht grotendeels te leven volgens het recht van het land waar ze verbleven. Anderzijds leefden de meesten in eigen kring - een afzondering vaak van buitenaf opgelegd - volgens hun eigen recht en tradities. De zelfstandigheid geldt meestal voor het civiele recht, familierecht en een beperkt deel van het strafrecht. Door beperkende bepalingen konden

4

¹  Zie Exodus 19 en 20.

²  Tora betekent letterlijk onderwijzing of doctrine. Met deze term worden de Vijf Boeken van Mozes aangeduid ook wel Pentateuch genoemd of met een christelijke term Oude Testament. Hoewel letterlijk gesproken op de berg Sinaï slechts de Tien Uitspraken werden gegeven, is de traditionele opvatting dat deze Uitspraken een symbool zijn voor de gehele Tora.

³  R. Yaron: "The Laws of Eshnuna". 5.3. Israel Law Review pp. 327-336. De enkele gelijkenis in verschillende rechtsstelsels van bepaalde rechtsfiguren behoeft niet per se op een zelfde bron te duiden. Niet kan worden uitgesloten dat bepaalde rechtsfiguren zijn gerecipieerd. Zie ook H.A. Hoffner: "The Laws of the Hittites". Brill. Leiden. 1999.

⁴  De eerste Staat is gesticht in 1180 v.Chr. na de Uittocht uit Egypte en heeft bestaan tot 586 v.Chr., het begin van de Babylonische ballingschap. De tweede Staat werd gesticht in 538 v.Chr. na de terugkeer uit de Babylonische ballingschap en heeft bestaan als een min of meer zelfstandige maatschappij tot 70 n.Chr., de verwoesting door de Romeinen. De derde Staat werd gesticht in 1948.