Joods huwelijks- en echtscheidingsrecht

INLEIDING

Joden niet volledig deelnemen aan het openbare economische leven, maar konden ze slechts een beperkt aantal beroepen uitoefenen. Dit kon een bron zijn van rechtsconflicten; als een Jood uit Polen handelde met een Jood uit Frankfurt, welk recht was dan van toepassing op hun transacties? Het gemeenschappelijke Joodse recht of het recht van een der woon- of verblijfplaatsen?

Zeker na de verwoesting van de tweede Staat door de Romeinen werden de Joden verspreid naar alle uithoeken der aarde. Ondanks het gemeenschappelijk recht - de Tora - ontwikkelde zich toch onder invloed van de locale omgeving allerlei gewoonterecht. Het verschil in gewoonterecht is een bron voor een rijke variatie in het Joodse recht en kan ook een bron zijn van rechtsconflicten. Een voorbeeld daarvan is te vinden in het huwelijksrecht. Als de partners van verschillende plaats van herkomst zijn, welk recht is dan van toepassing? Het gewoonterecht van de man of dat van de vrouw?

Het vergelijken van het Joodse en het Nederlandse recht, samen met het onderzoek van de relaties tussen deze, kan naar mijn mening inzicht geven in beide rechtssystemen.

Tevens is het mijn bedoeling dat dit boek een inleiding zal zijn voor Nederlandse juristen die te maken krijgen met "Joodse echtscheidingen", en hen op een professionele manier te begeleiden in het proces.

Dit boek is ook bedoeld voor geïnteresseerde leken, voor wie aldus het Joodse huwelijksrecht toegankelijk wordt gemaakt in het Nederlands.

Tenslotte heb ik in dit boek over het Joodse huwelijksrecht één aspect buiten beschouwing gelaten. Dit betreft het complexe terrein van de Agoena. Dit is een verlaten of achtergebleven vrouw die niet kan hertrouwen.

Dit boek is eigenlijk de introductie tot de Agoena-problematiek. In het tweede deel, een volgend boek, hoop ik verschillende aspecten van het ontstaan van de Agoena-status en de manieren om dit probleem te voorkomen en/of op te lossen, te bespreken.

5