Sjoterim in Egypte

9 (109)

van straf niet meer; voor ongehoorzaamheid werden slagen verstrekt (V 14). En — waar het nu voor ons op aankomt — er waren twee soorten opzichters over hen: anWJ en DDB8T. De eerste zijn staatsambtenaren en Egyptenaren; dat blijkt uit I 11, uit het verhaal dat Mozes een „Egyptenaar” doodt en uit V14: „Geslagen werden de onDlP der Israëlieten, welke de nms nwj over hen hadden gesteld”. Indien dit zoo is, dan zullen wij in de Septuaginta voor de staatsambtenaren, de CTO, dus èmaxdxai (opzichters), of èQyodicoxxm (werk-aanjagers) verwachten, voor de D'IDir, de Israëlietische groepleiders, dekatarchai. Inderdaad is het eerste het geval, zelfs in die mate dat, als in de papyri, beide woorden zonder blijkbaar onderscheid voorkomen ¹), al blijft een mogelijkheid van onderscheiding in iets hoogere en lagere ambtenaren; hoezeer deze term èQyoÖLcbxxrji; de technische was, blijkt uit Philo, die ze in Vita Mosis ²) Imaxdxai row eoyojv (opzichters) noemt ovq èqyoèiÓHxat; and xov avuftefirjy.6xoc, (hvó/uaCov (die zij werkaanjagers noemden naar de gevolgen); hij kent dus blijkbaar dezen term uit de 3e eeuw v. Chr. niet meer.

Maar voor    vinden wij niet èemxdQ%ai doch yga/u-

fiaxeig. Nu zijn deze yna/i/i. naast ènaixdxai ook uit de papyri bekend³) en er is veel verschil van meening, of deze op Griekschen dan wel op Egyptischen invloed wijzen; d.w.z., of zij vertegenwoordigers dan wel staatsambtenaren waren ⁴). Nu lijkt mij het laatste buiten kijf waar; het blijkt voldoende uit P. Fay. i8^b, waar een yga/iu. opdracht geeft aan een cnxókoyog om loon uit te betalen; men vergelijke dit met P.S.I. IV 423, waar Zeno, die de plaats van een staatsambtenaar inneemt, verzocht wordt een zelfde opdracht te geven. Maar men kan natuurlijk aannemen, dat er daarnaast yQa/anaxeÏQ (het woord is zeer algemeen) zijn geweest van vereenigingen, die dan ver-

¹

   €7r<(TraT7ys; Exod. I, 11 (voor D’Dnnu9;v, 14 (voor    épyohunKTrjs

III, 7; V, 6,10, 13.

²

   I, 7-

³

   Tebt. I, 124, 38.

⁴

   Hierover Oertel 1.1. p. 37 sqq. met de aangehaalde litteratuur.