Prof. TREUB's critiek op de sociaal-demokratie en het economisch standpunt der Vrijz.-demokratische partij

In handel, industrie en verkeerswezen evenwel eene geweldige toename; in de industrie eene van lö'/'r op 20 millioen. Dit is een aanwas van 25 proc. tegen eene vermindering der landbouwbevolking van 4 proc. In den handel steeg het aantal der bevolking van 4^2 millioen op 6 millioen, d. i. met meer dan 30 proc.

Deze ontwikkeling heeft geleid tot het gebrek aan handen in den landbouw, hetgeen daarin in hoogen graad nadeelig gewerkt heeft, zoodat de klachten der agrariërs te dien opzichte, inderdaad gegrond zijn. Al deze omstandigheden nu, hebben den landbouw gedwongen van extensief bedrijf tot intensief over te gaan; het extensieve leverde niet genoeg meer op. Het intensieve bedrijf vordert evenwel grootere kapitalen; kapitaal en crediet zijn voor den landbouw duurder geworden, zoo wordt hij inderdaad gekastijd met dubbele roeden. . .

De tegenwoordige Staat echter heeft een belang bij toestanden in den landbouw, daarvandaan zijn streven om de ondergaande groepen te hulp te komen — anders in het handwerk. Hier kan de Staat werkzaam ingrijpen, vergelijkenderwijs natuurlijk, en kan de natuurlijke ontwikkeling storen en remmen.

De landbouw omvatte een bevolking in 1882 van 42.54 pet. ; in 1895 eene van 35,7. De landbouw wordt dus zelf steeds onmachtiger. In w^reerwil dezer afname is het aantal zelfstandige bedrijfsuitoefenenden, van 1882 tot 1895 met 280,092, d. w. z. met 12,2 proc. gestegen. Het getal employés is vermeerderd van 06,644 in ’tjaar 1882, op 96,173 in 1892, dus met 44,5 proc. gestegen. Daarentegen is het getal mannelijke arbeiders in die periode verminderd mei:. 290,313, d. w. z. met 10,7 proc. en is alleen bet aantal vrouwelijke arbeiders