vermeerderd met: 136,258. Hiermede is met de getallen in de hand, de uitval aan arbeidskrachten bewezen, waarover de landbouw zoozeer klaagt.
Bij eene studie van de getallen, komt men tot het verrassende feit, dat de oppervlakte die aan landbouw in cultuur is: 649,000 hectaren is gegroeid; deze toename wordt verklaard met de bemerking dat in 1882 de opname niet zoo zorgvuldig heeft plaats gevonden. Hierdoor nu is het moeielijk vergelijkingen te maken.
Van de 5,558,000 bedrijven, die wij in den landbouw hebben, waren er: slechts 2 Vamillioen zelfstandige landbouwers, hierbij gekomen zijn nog in de statistiek: 206,000 dwergbedrijven van de kleinste soort. Wat voor bedrijven zijn dat? Men ga eens buiten de poorten van Berlijn, Char-lottenburg, Breinen, Leipzig enz. en men zal daar zien een groot aantal tuintjes en kleine stukjes land, met primitieve huisjes erop, allen dezen nu fungeeren op de statistiek voor landbouwbedrijven.
Hiermede wil ik echter niet bestrijden, dat het kleinboerenbedrijf toegenomen is. Gewichtig is hier alleen hoe de kleine landbouwbedrijven in verhouding staan tot het grootbedrijf in den landbouw.
En dan is het grootlandbouwbedrijf gansch niet zoo onbeduidend, als de verdedigers van het klein boerenbedrijf dit wel voorgeven.
Gestegen zijn van 1882 tot 1895:
Bedrijven. Oppervl. in gebruik. Totaal oppervl.
Tot 20 aren met 120,230 16,683 heet. 68,986 heet.
of 13,1, proc. of 13,7 proc. of 65 proe.
Yan 20 aren tot heet. met: 85,580 22,000 heet. 157,936 heet.
of 6 proc. of 3,2 proc. of 10 proc.
De bedrijven tot 1 hectare omvatten in :t geheel 45,5