Prof. TREUB's critiek op de sociaal-demokratie en het economisch standpunt der Vrijz.-demokratische partij

te kunnen voeren. De ouders zijn genoodzaakt hunne kinderen uit te buiten” enz.

Waar nog bij komt, dat in dezen tak van de kapitalistische produktiewijze, de ondernemers van elke verantwoordelijkheid voor arbeidstijd, hygiënische inrichting der werkplaatsen, volkomen ontslagen zijn. Terwijl zelfs maar de geringste voorwaarden voor lotsverbetering der arbeiders, door vereeniging, enz. bij de huisindustrie uiteraard niet aanwezig zijn. De huisindustrie op het platteland biedt natuurlijk een nog veel ellendiger toestand aan, dan die in de groote steden. Behalve dat daar de arbeider dikwijls vast zit aan een stukje grond en dus een onverplaatsbaar objekt van uitbuiting is voor den ondernemer, is de arbeider nog genoodzaakt ook uit dat stukje grond, het ontbrekende in zijn loon aan te vullen en is hier dus dubbel slaaf, bij den arbeider uit de stad vergeleken.

Yan de ellende der werkeloosheid zwijgt de professor bijna geheel.*) Immers het is hem alleen te doen om bewijzen tegen de sociaal-demokratische „leer” die „me-dedoogenloos” vernietigd moet worden. En met waar fanatisme verheugt hij zich dan ook, als dit geschied is____

op papier altijd! ¹

¹

Natuurlijk hadden de cijfers uit de loonstatistieken in Duitschland alléén betrekking op de periode van grooten bloei in de ny verheid van 1894 tot aan 1898, met welk jaar de gunstige conjunktuur in de nijverheid, haar hoogtepunt had bereikt. Thans bereiken ons eiken dag berichten van achteruitgang der industrie en dus: toenemende werkeloosheid. Yan de weikeloosheid door het invoeren der machines veroorzaakt, zegt de heer Treub niets anders, dan dat ons rechts- en zedelijkheidsgevoel er tegen in opstand komt (bladz. 56). Yan een ander soort werkeloosheid, die o. a. waaraan haast zonder uitzondering de arbeiders boven de 40 jaren tegenwoordig ten prooi worden, vooral in de groote industrie, schijnt de heer Treub nooit iets te hebben vernomen. Deze toenemende ellende is den arbeiders echter zéér goed bekend.