Prof. TREUB's critiek op de sociaal-demokratie en het economisch standpunt der Vrijz.-demokratische partij

hij steeds. En nu is het Marx’ philosophisch-historische beschouwing der geschiedenis, de methode dus van het beschouwen der groote bewegingen in onze beschavingsgeschiedenis, die heeft geleerd, dat achter de groote kampen tusschen de verschillende klassen altijd iets meer zat dan een strijd der idëen alléén. Dat die strijd in de maatschappij dikwerf gevoerd is om ideën, hebben Marx noch Engels, noch wie ook ooit ontkend; maar dat die strijd altoos een materiëelen ondergrond moet hebben gehad en het begrijpen van dien strijd slechts volkomen kan zijn door ontleding van de eigendomstoestanden, op hunne beurt uitdrukking van de produktie en reproduk-tie-toestanden en de uit hen volgende verdeeling in de gegeven periode onzer samenleving, dat hebben zij ons geleerd en dat bewijst de praktijk. En tot die beschouwing, tot het aanwenden van die methode waarover Prof. Treub zeker niet weinig heeft gelezen, maar waarvan hij nog maar steeds de kern niet heeft kunnen begrijpen, zijn Marx en Engels zeer zeker gekomen, door hunne philosophische overtuiging, die, het zij hierbij zeer nadrukkelijk gezegd, eigenlijk een deel is van onze ge-heele moderne levens- en wereldbeschouwing, voor zoover zij theologische dogmas niet meer erkent en ons leert, dat ideën niet buiten de menschen om kunnen ontstaan; dat zij van menschelijken oorsprong zijn en door menschelijke hersenen heen, eerst hunne gestalte kunnen krijgen.

Maar dit alles raakt den klassenstrijd niet in zijn wezen, ontstaan door de opeenhooping van bezit eener-zijds en die van de bezitloosheid anderzijds. Prof. Treub moet bewijzen, dat het in handen-hebben van de produk-tiemiddelen benevens grond en bodem, kortom van alles