Christelijke Vakaktie in Theorie en Praktijk

— 12 —

aan en tegenwerken van werkstakingen, werden zij door de patroons geduld en bevorderd. Maar toen ook zij hier en daar begonnen mee te doen aan werkstakingen, was het met die gunst totaal uit.

Juist in M.-GJadbach, de kring waarin de heer Hitze werkt, was het dat de eerste slag viel tegen de christelijke vakorganisaties.

In November van 1877 werd daar een christelijke vak-vereeniging van machinearbeiders en ijzergieters opgericht, waarop de patroonsvereeniging daar ter plaatse openlijk waarschuwde tegen „het deelnemen aan een zoodanige ver-eeniging, die er op was aangelegd om de goede verstandhouding tusschen patroons en arbeiders, welke er tot dusver bestond, te verstoren.”

Een ambtelijk bericht van de stad- en gemeente-aan-gelegenheden van Viersen, een zeer industrieel oord dicht bij Gladbach gelegen, sprak van „beroepsmatige” ophitsers, welker doel was „om een tegenstelling te scheppen tusschen werkgevers en werklieden, de arbeiders eerst ontevreden te maken, om ze daarna in een loonbeweging te kunnen drijven.”

En in 19U0 publiceerde de „Vorwarts” een geheim schrijven, dat onder de fabrikanten van Rheinland en Westphalen de rondte deed en van de fabrikantenorganisatie uitging, waarin o. m. ook de vereeniging van christelijke textielarbeiders en die van christelijke metaalarbeiders genoemd werden „als organisaties, waarin den arbeiders werd geleerd, hunne aanspraken op te drijven boven de grens van wat de algemeene economische positie van de industrie toeliet en deze aanspraken door werkstakingen de noodige kracht bij te zetten.”

Daar zijn nog meer bewijzen aan te voeren voor het bestaan van die feiten. En wij zullen hier er nog meerdere van mededeelen.

Vooreerst ook dit nog. De katholieke geestelijkheid, die de vakvereenigingen had opgericht om de makke schapen niet te doen verloren gaan onder de roode bokken, moest al vrij spoedig bespeuren, dat het met enkel vereenigen, zonder meer, zonder strijd dus, niet best ging. Dat zagen wij hierboven reeds. Maar dóórdat zij dat ook inzag, moest zij tevens tot de erkenning komen, dat een stelselmatig afzonderen van deze onder hare hoede staande vakvereenigingen langer niet meer mogelijk was.