Jean Jaurès

Gedurende meer dan twintig jaren bood de socialistische beweging in Frankrijk een beeld van de meest hopelooze verdeeldheid. Daarvoor zijn tal van oorzaken aan te geven, van ekonomischen, van politieken en van historischen aard, en het zou een geschrift op zich-zelf vereischen om die Oorzaken op te sporen en duidelijk weer te geven.

Een korte schets moet hier dus volstaan.

Na den .val van de „Commune” in 1871 leed de socialistische beweging natuurlijk zeer zwaar onder de bloedige nederlaag, wat haar jarenlang dat gevoel van machteloosheid gaf, dat op iedere nederlaag, volgt. En hier nog zooveel te méér, wijl de regeeringen, die na den val van het Keizerrijk de Republiek bestuurden, alle middelen te baat namen om het wederopleven van een zelfstandige, socialistisch-getinte arbeidersbeweging te beletten. Eerst in 1884 hebben de vakvereenigingen in Frankrijk weder het recht van vrije organisatie terug gekregen, dat hun al in 1848 door de voorloopige regeering der Omwenteling was geschonken, maar hun door Napoléon III weer was ontnomen.

Het socialistisch denkend deel van de Fransche arbeiders was of uit de school van Bakoenine, dus volkomen anarchistisch, of — vooral deze groep had een nogal sterk geestelijk overwicht, — uit de school van Proudhon, gematigd anti-politiek en vooral anti-parlementair; even sterk in zijn afkeer van den staat en de verovering van de staatsmacht, als de anarchisten. Een kleiner deel nog was Blan-quitisch gezind, verwachtte wel veel van de verovering der staatsmacht, maar zocht die verovering langs den weg van een in het geheim voorbereiden en op het juiste moment uitbrekenden opstand.

Omstreeks het einde van de zeventiger jaren evenwel begon in Frankrijk een strooming op te komen, die zich vereenzelvigde met de opvattingen der sociaaldemokratie, in den zin van het „Communistisch Manifest” en van de „Internationale”, zooals die door Marx is geleid en die toen al in Duitschland bezig was een sterke politieke partij te worden.

Het was vooral Jules Guesde, die met nog enkele anderen, met Paul Laf argue, Gabriel Deville en Benoît Malon, dezé beweging aanvoerde, en aanvankelijk met vrij wat succes.