Karl Marx en zijne voorgangers

— 273 —

verdeelen zich nu meer of minder, naar tijdelijke rij-opvolging namelijk, over Spanje, Portugal, Nederland, Frankrijk en Engeland. In Engeland worden zij aan het einde van de 17« eeuw, systematisch tezamengevat in kolaniaal-systeem, staatsschuldensysteem, modem belastingsysteem en protektiesysteem. Deze methoden, berusten zelfs voor een deel op het brutaalste geweld, bijv. bij het koloniale systeem. Allen evenwel, nemen de Staatsmacht daartoe in hun dienst, — deze geconcentreerde en georganiseerde macht in de samenleving, — ten einde het revolutio-neeringsproces van de feodale- in de kapitalistische produktiewijze, kunstmatig te bevorderen en de overgangen daarvan, af te korten. Het geweld, is de vroedmeester van elke oude samenleving, die met een nieuwe zwanger gaat. Hij-zelf is een economische macht.” Marx voert nog, in dit hoofdstuk tal van bewijzen van uitbuiting aan, door het Engelsche koloniale systeem en het systeem van het openbare crediet, dat der staatsschulden. Hij zegt: het protektiesysteem was een middel tot „hetfabrieeeren van onafhankelijke fabrikanten, tot het onteigenen van onafhankelijke arbeiders, om nationale produktie- en levensmiddelen te verkapitaliseeren en de overgang, van uit de oude- in de moderne produktiewijze, op gewelddadige wijze te verkorten. De Europeesche staten verscheurden zich, om het patent dezer uitvinding te bekomen en eenmaal in dienst van de plusmakers getreden, brandschatten zij ten diens behoeve, niet alleen het eigen volk, indirekt door beschermende rechten, maar ook direkt door exportpremies enz. In de afhankelijke naburige landen, werden alle industrieën gewelddadig uitgeroeid, zooals dit bijv. geschiedde met de Iersche wolmanufaktuur door Engeland. Op het Europeesche vasteland werd, naar Colbert’s voorbeeld, dit proces nog zeer vereenvoudigd. Het oorspronkelijke kapitaal, dat de industrieelen behoefden, vloeide hier voor een deel zelfs direkt uit de staatsschatkist.”

„Met de ontwikkeling der kapitalistische produktie gedurende de Manufaktuur-periode, had de publieke opinie in Europa, de laatste rest van haar schaamtegevoel en haar geweten ingeboet. De naties renommeerden op cynische wijze met elke infamie, die een middel tot kapitaals-akkumulatie kon zijn”....

„Terwijl zij de kinderslavernij in Engeland invoerde, gaf de katoenindustrie tegelijkertijd den stoot, tot omzetting van de vroeger meer of minder patriarchale slaven-economie in deVer-eenigde Staten, in een commercieel exploitatiesysteem. Over het algemeen, behoefde de omsluierde slavernij van de loonarbeiders in Europa, dan ook tot piëdestal, de slavernij sans phrase in de nieuwe Wereld.

18