Karl Marx en zijne voorgangers

— 272 —

van vroeger hun eigen-bedrijf beoefenende boeren en met de losmaking van hunne produktiemiddelen, de vernietiging van landelijke nevenindustrie, het scheidingsproces van manufaktuur en agrikultuur.”

Een volgende paragraaf betitelt Marx:

Het Genesis der industrieele kapitalisten.

Hij schetst daarin het ontstaan van het industrie-kapitaal.

Wij zagen n.1. hoe het eigenlijke proletariaat werd geschapen, wij zagen ook hoe de kunstmatige overbevolking geschapen werd. Waarvan stamden evenwel, die groote kapitaalsrijkdommen in weinige handen, die de grondslag konden vormen, voor een verdere ontwikkeling van de kapitalistische produktiewijze?

De middeleeuwen kenden, als van uit de oudheid overgeërfd, twee soorten van kapitaal: het woekerkapitaal en het koopmans-kapitaal. Sedert de Kruistochten toch, was het handelsverkeer met het Oosten verbazend toegenomen en daarmede het koopmans-kapitaal, en deszelfs centralisatie, in betrekkelijk weinige handen. Maar deze bronnen waren nochthans de eenige niet.

„Het door woeker en handel gevormde geldkapitaal, werd door het feodale staatswezen op het land; door de gilde-inrich-ting in de steden, in zijne revolutioneering tot industrieel kapitaal gehinderd. Deze beperkingen, vervielen met de oplossing der feodale gevolgschappen, met de expropriatie en met de gedeeltelijke verjaging van het landvolk. De nieuwe Manufaktuur werd dan in een zee-exporthaven opgericht, of op zekere punten van het platteland, waar zij buiten de controle van het oude stadswezen en zijn gildewetten stond. In Engeland, heerschte daardoor een langen verbitterde strijd van de corporate towns, tegen deze nieuwe industrieele aan plant-scholen.

„De ontdekking van goud- en zilverlanden in Amerika, de uit-roeing en verslaving der ingezeten bevolking in de mijnen; de aangevangen verovering van Oost-Indië; de verandering van Afrika, in een jachtveld naar zwarte slaven, zij allen teekenen de dageraad van de kapitalistische produktie-aera. Deze idyllische processen, vormen de hoofdmomenten van de oorspronkelijke akkumulatie. Op den voet worden zij gevolgd, door de handelsoorlogen der Euro-peesche naties, met het aardrond als toeschouwplaats. Deze worden geopend, door den afval der Nederlanden van Spanje, nemen een reusachtigen omvang aan in Engeland’s anti-Jakobussenoorlog, terwijl zij nog voort spelen, in de opiumoorlogen tegen China, enz.

De verschillende momenten der oorspronkelijke akkumulatie,